Mới đây, ông Nguyễn Công Vinh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, Trưởng ban Chỉ đạo chống khai thác IUU tỉnh đã chủ trì Hội nghị Sơ kết đánh giá tình hình thực hiện công tác chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định trên địa bàn tỉnh và triển khai Nghị quyết số 04 của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao.
Sau gần 7 năm (từ tháng 10/2017), tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cùng cả nước thực hiện nhiệm vụ gỡ cảnh báo thẻ vàng của EC. Qua 4 đợt thanh tra của EC (lần thứ 4 vào tháng 10/2023), đến nay, tình hình chống khai thác IUU tại tỉnh đạt được một số kết quả nhất định.
Toàn tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu có 4.448 tàu cá, trong đó tàu hoạt động vùng khơi là 2.703 tàu (chiếm 60,77%). Số lượng tàu cá từ 15m trở lên đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) đạt 2.626/2.703 tàu cá (97,15%), cấp phép khai thác 2.052/2.703 tàu (75,92%), cấp giấy chứng nhận ATTP 2.341/2.703 tàu (86,61%) và gia hạn đăng kiểm 2.078 tàu (đạt 76,88%).
Đối với tàu cá không đăng ký, không đăng kiểm và không cấp phép, toàn tỉnh còn 1.140 tàu. Số tàu này đã được địa phương cấp số tạm, vẽ số 100% để quản lý. Cơ quan chức năng đã hướng dẫn chủ tàu cá "3 không" chuẩn bị hồ sơ để được đăng ký theo quy định.
Tuy nhiên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đánh giá, việc quản lý đội tàu, theo dõi, kiểm soát, giám sát hoạt động tàu cá và công tác xử lý các hành vi vi phạm khai thác IUU vẫn chưa đạt kết quả tốt. Việc này sẽ gây ảnh hưởng tới việc đánh giá của EC khi kiểm tra tại tỉnh trong thời gian tới.
Dự kiến tháng 10 năm nay, EC sẽ tiến hành đợt thanh tra thứ 5 về IUU tại Việt Nam. Lần thanh tra thứ 5 là dấu mốc quan trọng để Việt Nam gỡ thẻ vàng trước khi EU bầu cử. Do đó rất cần những giải pháp tổng lực, tạo chuyển biến thực chất trong công tác chống IUU để gỡ thẻ vàng sớm nhất có thể.
Ông Vinh yêu cầu các sở, ban ngành, địa phương tập trung thực hiện nghiêm túc các văn bản chỉ đạo, đảm bảo đúng tiến độ và hiệu quả; tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân trong chống khai thác IUU.
Hàng loạt giải pháp "chạy đua" trước đợt kiểm tra quan trọng của EC
Sở NNPTNT tỉnh được giao nhiệm vụ liên hệ với Cục Thủy sản (Bộ NNPTNT) tham mưu UBND tỉnh tổ chức tuyên truyền tới ngư dân, chủ tàu, thuyền trưởng, doanh nghiệp, các cơ quan, tổ chức liên quan nội dung Nghị quyết số 04/2024/NQ-HĐTP.
Phối hợp với Bộ Chỉ huy Bộ đội biên phòng tỉnh khẩn trương xác minh, xử lý dứt điểm 461 lượt tàu cá từ 24m trở lên mất tín hiệu kết nối trên 6 giờ đến 10 ngày trên biển.
Sở NNPTNT tiếp tục tổng rà soát, kiểm đếm, lập danh sách quản lý đội tàu đúng với thực trạng hiện có của tỉnh, phục vụ cho công tác quản lý, kiểm soát, xác minh thông tin có liên quan được nhanh chóng, kịp thời.
Tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đang triển khai nhiều giải pháp chống khai thác IUU
Cạnh đó, cần xác định cụ thể, đầy đủ danh sách tàu không đủ điều kiện, tàu có nguy cơ cao vi phạm IUU để quản lý, giám sát chặt chẽ. Kiên quyết không cho tàu xuất bến khi không đủ điều kiện và xử lý nghiêm theo quy định. Những tàu đã xác minh bán trong tỉnh, ngoài tỉnh, mất tích… cần được rà soát, đề xuất giải pháp xử lý nghiêm và quản lý.
Sở NNPTNT tỉnh cần tiếp tục phối hợp với Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh, các Ban quản lý cảng cá triển khai thực hiện có hiệu quả hệ thống phần mềm eCDT. Hướng dẫn ngư dân, doanh nghiệp cài đặt, sử dụng thành thạo và thực hiện truy xuất thủy sản 100% trên phần mềm, đảm bảo vận hành thông suốt, đạt hiệu quả cao theo quy định của EC.
Đồng thời, cần kiểm tra, kiểm soát nhật ký khai thác thủy sản phải do chủ tàu, thuyền trưởng tự ghi chép trong quá trình khai thác, không được viết thay.
Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu Nguyễn Công Vinh yêu cầu ngành nông nghiệp tỉnh cần thường xuyên phối hợp chặt chẽ với Bộ Tư lệnh Vùng 2 Hải quân, Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 3; Bộ Tư lệnh Vùng Cảnh sát biển 4, lực lượng Kiểm ngư Trung ương trong công tác nắm tình hình, hoạt động của tàu cá và ngư dân trên biển. Qua đó, kịp thời phát hiện, điều tra, xử lý tàu cá và ngư dân vi phạm quy định khai thác bất hợp pháp.
"Sản lượng thủy sản khai thác được giám sát bốc dỡ qua cảng chỉ đạt 31,5%, còn hơn 60% sản lượng khai thác không được quản lý", nội dung này cũng được ông Vinh đề nghị Sở NNPTNT tỉnh làm rõ.
Việc kiểm soát tàu cá, chống khai thác IUU vẫn còn nhiều hạn chế
Được biết, từ đầu năm 2023 đến nay, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu đã điều tra, xử lý hầu hết các trường hợp mất kết nối trên 10 ngày trên biển, xử phạt với số tiền hơn 2,3 tỷ đồng.
Từ đầu năm 2024 đến nay, tỉnh đã thực hiện kiểm tra, giám sát chặt chẽ lượt tàu cập cảng, rời cảng; tổ chức rà soát công tác xác nhận, chứng nhận truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác; đến nay chưa phát hiện các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu vi phạm khai thác IUU.
IUU (trong tiếng Anh là Illegal, unreported and unregulated fishing) có nghĩa là khai thác hải sản bất hợp pháp, không khai báo và không theo quy định.
Theo EC, hoạt động này là một trong những hoạt động gây tác hại nghiêm trọng cho môi trường biển, tính bền vững của các đàn cá và tình hình kinh tế - xã hội của ngư dân.
Theo đó, EC ban hành Quy định 1005/20081 có hiệu lực từ ngày 1/10/2010. Mục tiêu của IUU là nhằm thiết lập một thống trên toàn châu Âu để ngăn chặn và loại bỏ việc nhập khẩu các sản phẩm thủy sản bị khai thác IUU vào thị trường này.