"Vướng mắc không phải do chính sách hay quy định luật" - Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận định như trên khi báo cáo Quốc hội về tình hình thực hiện Luật Đất đai năm 2024.
Theo bộ này, Luật Đất đai 2024 quy định bảng giá đất theo Luật Đất đai 2013 được tiếp tục áp dụng đến hết ngày 31-12-2025. Trong trường hợp cần thiết, UBND cấp tỉnh quyết định điều chỉnh bảng giá đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2024 cho phù hợp với tình hình thực tế về giá đất tại địa phương.
Quy định chuyển tiếp này giúp địa phương từng bước xây dựng bảng giá đất mới để áp dụng từ ngày 1-1-2026, tránh tăng giá đột biến trong bảng giá đất.
Tuy nhiên khi điều chỉnh bảng giá đất hiện hành, nếu các địa phương không xem xét thận trọng, kỹ lưỡng, đánh giá tác động một cách đầy đủ sẽ xảy ra trường hợp giá đất trong bảng giá đất sau khi điều chỉnh có chênh lệch lớn so với giá đất trong bảng giá đất hiện hành.
Đặc biệt tại các địa phương trong suốt giai đoạn 2021 - 2024 không điều chỉnh hoặc không thường xuyên điều chỉnh bảng giá đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013, nay khi thực hiện điều chỉnh lại điều chỉnh với mức chênh lệch lớn khiến người dân và doanh nghiệp phản ứng vì số tiền người sử dụng đất phải thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai sẽ tăng cao so với khi áp dụng giá đất trong bảng giá đất trước khi điều chỉnh.
Tại TP.HCM, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho hay dự thảo bảng giá đất điều chỉnh lần đầu có giá đất tại một số khu vực tăng đột biến so với giá đất trong bảng giá đất hiện hành dẫn đến sự phản ứng của người dân, doanh nghiệp.
Từ chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã họp với các đơn vị liên quan thống nhất phương án giải quyết.
Sau đó, UBND TP đã có phương án điều chỉnh bảng giá với lộ trình phù hợp với thực tế ở địa phương gắn với khu vực, vị trí và các đối tượng bị ảnh hưởng, qua đó giải quyết được vấn đề thực hiện nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất, từng bước tháo gỡ khó khăn vướng mắc trên địa bàn TP.
Bộ này nhìn nhận việc điều chỉnh bảng giá đất là nhiệm vụ thường xuyên được quy định xuyên suốt từ Luật Đất đai năm 2013 đến nay.
Thực tế cho thấy, đối với các địa phương có sự điều chỉnh bảng giá đất đã đảm bảo giá đất trong bảng giá đất tiệm cận với mặt bằng giá đất thực tế tại địa phương nên việc áp quy định theo Luật Đất đai 2024 không có vướng mắc, không ảnh hưởng đến việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của người sử dụng đất.
Qua theo dõi, có 29 tỉnh thành thường xuyên điều chỉnh, bổ sung bảng giá đất hằng năm khi có sự biến động giá đất thực tế theo đúng quy định của Luật Đất đai năm 2013. Trong khi có 23 tỉnh thành chỉ thực hiện điều chỉnh bảng giá đất 1 lần và có 11 tỉnh không thực hiện điều chỉnh bảng giá đất từ năm 2020 đến nay.