Phía Nga thông báo lần đầu tiên các vụ bắn phá và tấn công của quân đội Ukraine nhằm vào nhà máy Zaporizhzhia đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng. Trong khi đó Ukraine nói Nga chủ động đốt.
Theo Hãng tin Reuters, tối 11-8, giám đốc, chuyên trách về truyền thông của nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia (ZNPP), bà Evgenia Yashina thông báo lần đầu tiên các vụ bắn phá và tấn công của quân đội Ukraine nhằm vào nhà máy nằm trên lãnh thổ Ukraine (nhưng do Nga đang kiểm soát) đã gây ra thiệt hại nghiêm trọng.
Nga đã chiếm nhà máy điện hạt nhân lớn nhất ở châu Âu (thuộc trong số 10 nhà máy lớn nhất trên thế giới) này ngay sau khi tiến hành "chiến dịch quân sự đặc biệt" vào năm 2022.
Hãng thông tấn TASS dẫn lời bà Evgenia Yashina cho biết phía Ukraine đã tấn công nhà máy ở rìa vùng Energodar bằng máy bay không người lái tự sát. Tuy nhiên, theo bà Yashina, vụ cháy hệ thống làm mát này không ảnh hưởng đến hoạt động của nhà máy.
Bà giải thích: “Tháp giải nhiệt là cần thiết để làm mát. Hiện các thiết bị đã ngừng hoạt động và tháp giải nhiệt không tham gia vào việc làm mát”.
Trước đó, thống đốc tỉnh Zaporizhzhia do Nga chỉ định, ông Evgeniy Balitsky cho biết hệ thống làm mát của ZNPP đã bốc cháy do một cuộc tấn công của quân đội Ukraine. Theo ông, cả 6 tổ máy của nhà máy đều ở trạng thái ngừng hoạt động, không có nguy cơ nổ hơi nước, trong khi mức phóng xạ xung quanh nhà máy điện hạt nhân và thành phố Energodar vẫn bình thường.
Trong thông báo trên trang mạng xã hội X, Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết các chuyên gia của cơ quan này tại ZNPP đã nghe thấy tiếng nổ và nhìn thấy khói đen ở phía Bắc nhà máy.
Thông báo này có đoạn: “Các chuyên gia của IAEA đã nhìn thấy khói đen dày đặc bốc lên từ phần phía Bắc Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia; một số vụ nổ đã được nghe thấy trước đó vào buổi tối. ZNPP đã thông báo cho nhóm về một cuộc tấn công bị nghi bằng máy bay không người lái vào một trong các tháp giải nhiệt tại cơ sở. Không có tác động nào đến an toàn hạt nhân được thông báo”.
Từ hôm 9-8, ông Rafael Grossi - tổng giám đốc IAEA, từng phát đi lời kêu gọi các bên kiềm chế tối đa để tránh nguy cơ xảy ra tai nạn hạt nhân dẫn đến những hậu quả phóng xạ nặng nề.
Trong khi đó, theo đài truyền hình BFMTV, trong bản thông cáo thường nhật qua video phát vào tối 11-8, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho rằng vụ việc do phía Nga gây ra. Ông nói mức độ phóng xạ tại nhà máy vẫn bình thường nhưng "khó đảm bảo an toàn chừng nào Nga còn chiếm đóng".
Nhà lãnh đạo Ukraine cũng lên tiếng tố cáo Nga dùng nhà máy quan trọng này để mặc cả với Ukraine, châu Âu và toàn thế giới suốt thời gian qua, kể từ khi chiếm lấy nó vào tháng 2-2022 khi bắt đầu chiến dịch quân sự.
Ông Zelensky kêu gọi thế giới và IAEA có phản ứng ngay lập tức.
Nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia có sáu lò phản ứng làm mát bằng nước và điều tiết bằng nước VVER-1000 V-320, do Liên Xô thiết kế. Những lò phản ứng này có chứa uranium 235 và cũng sử dụng nhiên liệu hạt nhân tại cơ sở này.
Vào tháng 8-2022, một sự cố đe dọa nhà máy này từng tránh được trong gang tấc khi đám cháy bùng phát ở khu vực rìa nhà máy.