Victor Ambros, chủ nhân Nobel Y sinh 2024, nói giải thưởng năm nay tôn vinh cách làm khoa học, tinh thần tò mò nghiên cứu, thay vì một nhà khoa học cụ thể nào.
Victor Ambros và Gary Ruvkun đã được trao giải Nobel Y học 2024 cho công trình nghiên cứu về cơ chế điều hòa gene mới thông quamicroRNA. Phát hiện này được coi là một bước đột phá trong lĩnh vực sinh học phân tử, mở ra những hướng nghiên cứu mới về vai trò của microRNA.
Các nghiên cứu di truyền cho thấy tế bào và mô sẽ không phát triển bình thường nếu thiếu microRNA. Việc điều hòa bất thường microRNA - có khả năng góp phần vào sự phát triển ung thư và các đột biến ở gene mã hóa RNA siêu nhỏ - đã được phát hiện ở người, dẫn đến các vấn đề như mất thính lực bẩm sinh, rối loạn mắt và xương. Có thể nói microRNA là phân tử hoạt động điều hòa hoạt động gene mạnh mẽ có liên quan đến nhiều bệnh tật con người về hệ thần kinh, ung thư, nội tiết, tiêu hóa và tự miễn...
Trong cuộc phỏng vấn ngay sau khi nhận được tin vui, Ambros bày tỏ sự ngạc nhiên. Ông chia sẻ giải thưởng này là sự ghi nhận cho cách làm khoa học dựa trên sự tò mò và nghiên cứu di truyền, hơn là dành cho bản thân nhà khoa học.
"Theo một cách nào đó, đây như một lễ kỷ niệm dành cho cách làm khoa học, chứ không phải một nhà khoa học cụ thể nào. Với động lực là sự tò mò, chúng tôi thực hiện nghiên cứu di truyền về một hiện tượng phức tạp và hy vọng sẽ tìm hiểu thêm chút kiến thức về cơ chế hoạt động của nó. Thật tuyệt vời khi những phát hiện này đủ mới để khiến mọi người quan tâm", ông nói.
Ambros bày tỏ sự tự hào khi đây là giải Nobel thứ 4 dành cho nghiên cứu trên loài giun tròn Caenorhabditis elegans. Việc Gary Ruvkun cũng được trao giải khiến ông vô cùng vui mừng vì họ là bạn thân.
Ông cũng chia sẻ ảnh hưởng của những người thầy như David Baltimore và Bob Horvitz, các nhà khoa học xuất sắc, người truyền cảm hứng cho ông theo đuổi sự nghiệp nghiên cứu.
Ambros nhận được tin được giải Nobel qua cuộc điện thoại từ con trai. Trước đó, Ủy ban Nobel đã gọi điện thông báo nhưng ông không nhận cuộc gọi. Người đại diện ủy ban đã để lại tin nhắn.
Nhà khoa học Gary Ruvkun, chủ nhân Giải Nobel Y sinh năm 2024. Ảnh: Reuters
Trong khi đó, Ruvkun, đồng chủ nhân giải thưởng, coi đây là "chuyến hành trình thú vị". Ông chia sẻ cảm xúc bất ngờ và hào hứng khi nhận được cuộc gọi từ Stockholm.
Nhà khoa học nhớ lại thời điểm phát hiện ra cơ chế điều hòa gene mới vào năm 1993. Khi đó ông chỉ là một giảng viên trẻ, tập trung vào việc nghiên cứu những điều thú vị và không hề nghĩ đến giải Nobel. Ruvkun chia sẻ niềm vui khi chứng kiến sự phát triển vượt bậc của lĩnh vực nghiên cứu microRNA trong những năm qua.
Giống với Ambros, ông gửi lời tri ân đến những người thầy như Wally Gilbert và Bob Horvitz vì truyền cảm hứng, định hướng cho ông trong sự nghiệp nghiên cứu. Ruvkun cũng chia sẻ về khoảng thời gian nghỉ giữa đại học và cao học để đi du lịch và trồng cây, một trải nghiệm mang lại cho ông nhiều trải nghiệm thú vị.
Cả Ambros và Ruvkun đều bày tỏ sự phấn khích về tiềm năng microRNA và vai trò của nó trong các lĩnh vực khác nhau, từ y sinh đến nông nghiệp và biến đổi khí hậu.
Ambros sinh năm 1953 tại Hanover, New Hampshire, Mỹ. Ông nhận bằng tiến sĩ tại Viện Công nghệ Massachusetts (MIT) vào năm 1979. Đây cũng là nơi ông thực hiện nghiên cứu sau tiến sĩ từ năm 1979 đến năm 1985. Hiện ông là giáo sư tại Trường Y Đại học Massachusetts. Còn Ruvkun sinh năm 1952 tại Berkeley, California, Mỹ. Ông nhận bằng tiến sĩ tại Đại học Harvard năm 1982. Hiện ông là giáo sư Trường Y Harvard.
Người đoạt giải sẽ được trao chứng nhận Nobel, huân chương Nobel và tiền thưởng trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 989.000 USD), vào ngày 10/12. Các nhà khoa học thường phải đợi nhiều thập kỷ để công trình của họ được Hội đồng Giám khảo Nobel công nhận.
Thục Linh (Theo Nobel)