Phát biểu khai mạc hội nghị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cho hay để chuẩn bị cho kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa 15, hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách là để thảo luận, cho ý kiến đối với 12 dự án luật, bao gồm: 11 dự án luật đã được Quốc hội cho ý kiến lần đầu tại Kỳ họp thứ 7.
Tại sao luật ban hành thực hiện chưa lâu đã phải điều chỉnh, sửa đổi?
Ông nhấn mạnh quá trình hoàn thiện chỉnh lý luật cần phải lưu ý kiến nghị của các cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng chịu sự tác động trực tiếp, các vấn đề địa phương, người dân, doanh nghiệp gặp vướng mắc, cần tháo gỡ… để chỉnh lý, hoàn thiện các quy định.
Với khối lượng công việc xây dựng luật, pháp lệnh nhiệm kỳ 2021 - 2026 là rất lớn, đã thực hiện được gần 84% kế hoạch, ông Mẫn đánh giá thời gian qua việc xây dựng pháp luật có nhiều tiến bộ, nhưng còn nhiều mặt hạn chế cần rút kinh nghiệm.
“Tại sao luật chúng ta ban hành thực hiện không bao lâu phải điều chỉnh, phải sửa? Luật chưa ban hành, muốn điều chỉnh sửa?
Các địa phương khi có luật, triển khai thực hiện chưa đồng bộ, chưa đến nơi đến chốn. Vừa qua nhiều vấn đề xây dựng pháp luật mà chúng ta cần rút kinh nghiệm” - ông Mẫn nói.
So sánh với các nước trong công tác làm luật, Chủ tịch Quốc hội cho biết khi tiếp lãnh đạo Đảng Dân chủ tự do của Nhật Bản chia sẻ, một kỳ họp nước này làm 230 luật, một luật chỉ có 1-2 trang.
Trong khi đó một luật của ta xây dựng mấy trăm trang, trên 100 điều.
Hay ông dẫn chứng, Phó Chủ tịch Nguyễn Khắc Định vừa đi Trung Quốc để học tập trao đổi kinh nghiệm cho thấy, một năm nước này họp Quốc hội 2 kỳ nhưng mỗi kỳ chỉ khoảng 3-7 ngày.
Việc làm luật là Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ủy viên chuyên trách của Quốc hội. Thực tế này được Chủ tịch Quốc hội đặt câu hỏi: “Tới đây chúng ta phải đổi mới thế nào?”.
Vì thế tại hội nghị hôm nay ông lưu ý để các ý kiến thảo luận đạt hiệu quả, cần tập trung phân tích, thảo luận, thể hiện rõ quan điểm đối với những nội dung cơ quan chủ trì thẩm tra báo cáo, xin ý kiến.
Những nội dung còn có các phương án khác nhau; cho ý kiến rõ các dự án đã đủ điều kiện để trình Quốc hội thông qua vào kỳ họp tới hay chưa.
Chống tham nhũng chính sách
Trong đó cần đảm bảo nguyên tắc đã thống nhất là ưu tiên cao nhất cho chất lượng dự án luật, không chạy theo số lượng. Chỉ những dự án luật bảo đảm chất lượng, giải quyết thỏa đáng vướng mắc thì mới trình Quốc hội.
Những vấn đề thực tiễn đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, có sự thống nhất cao thì quyết tâm thực hiện; những vấn đề chưa rõ, còn nhiều ý kiến khác nhau thì tiếp tục nghiên cứu, tổng kết thực tiễn, thực hiện thí điểm khi cơ quan có thẩm quyền cho phép.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đặc biệt nhấn mạnh những gì chưa chín chưa rõ dứt khoát không đưa vào luật. Rà soát kỹ lưỡng các dự thảo luật xem đã quán triệt, thể chế hóa đầy đủ chủ trương của Đảng hay chưa.
Các điều khoản cụ thể trong dự thảo luật đã bảo đảm tính hợp Hiến, hợp pháp, thống nhất, đồng bộ với các luật khác trong hệ thống pháp luật hay chưa. Cần lưu ý việc đánh giá tác động đối với những đề xuất quy định mới.
Quá trình xây dựng luật cần kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực.
Các chính sách đảm bảo việc không để sơ hở, phòng ngừa, ngăn chặn được tình trạng việc “tham nhũng chính sách”, lồng ghép “lợi ích nhóm”, lợi ích cục bộ của ngành, lĩnh vực cơ quan quản lý nhà nước chưa.
Do đó ông Mẫn yêu cầu các đại biểu Quốc hội khi phát biểu cần thể hiện rõ quan điểm, khách quan, không né tránh đối với các nội dung nhạy cảm, dễ xảy ra trục lợi chính sách.
Ông cũng lưu ý việc gửi tài liệu sau khi đã tiếp thu ý kiến, với tinh thần không chờ có đủ tài liệu mới gửi mà tài liệu nào có trước gửi trước cho đại biểu Quốc hội là 20 ngày.