Tôi uống vitamin A trị mụn khoảng hai tháng thì biết có thai khoảng 4 tuần tuổi. Tôi có nên dùng tiếp không, cần lưu ý gì để thai phát triển tốt? (Hải Bình, 23 tuổi, Thái Nguyên)
Trả lời:
Vitamin A còn gọi retinol, có trong chất béo, đóng vai trò quan trọng đối với thị lực, khả năng miễn dịch, sự phát triển của xương, biệt hóa tế bào biểu mô của thai nhi. Dưỡng chất này được vận chuyển từ mẹ sang con qua nhau thai trong suốt thai kỳ, khi sinh và qua tuyến vú trong thời gian cho con bú.
Vitamin A được dự trữ rất lâu trong cơ thể. Nếu thai phụ lỡ uống với liều cao, sử dụng trị mụn, có thể gây dị tật bẩm sinh ở thai nhi. Bé dễ dị tật nứt đốt sống, hở hàm ếch, dị tật tai, mắt, chân tay, thận, bộ phận sinh dục, tim, tuyến giáp, xương, thận, cấu trúc tim, hệ thần kinh... Những nguy cơ này cao hơn khi phụ nữ dùng liều cao trong 60 ngày đầu sau thụ thai.
Nhiều nghiên cứu cho thấy trẻ sinh ra từ những người mẹ tiêu thụ hơn 10.000 IU vitamin A mỗi ngày có nguy cơ dị tật cao gấp 2,4 lần so với trường hợp tiêu thụ 5.000 IU hoặc ít hơn. Nếu tiếp xúc với 20.000 IU hàng ngày trong ba tháng đầu thai kỳ, trẻ sơ sinh có khả năng sứt môi, hở hàm ếch, não úng thủy và dị tật tim cao khoảng 4 lần. Hàm lượng vitamin A trong cơ thể thai phụ cao ở ba tháng đầu thai kỳ cũng tăng nguy cơ sảy thai.
Bổ sung vitamin A thường xuyên trước khi sinh không được khuyến khích. Ngoại trừ các khu vực, quốc gia thiếu vitamin A nghiêm trọng, thai phụ được khuyến cáo bổ sung để ngăn ngừa bệnh quáng gà. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến nghị, liều bổ sung vitamin A tối đa là 10.000 IU mỗi ngày trong 60 ngày trước khi mang thai, không quá 25.000 IU mỗi tuần.
Vitamin A mà bạn đang dùng để điều trị mụn dù không rõ hàm lượng bao nhiêu nhưng tốt nhất nên ngừng ngay. Bạn nên đi khám chuyên khoa Sản, làm xét nghiệm nồng độ vitamin A trong máu. Bác sĩ sẽ theo dõi chặt chẽ, đánh giá tình trạng thai nhi, sàng lọc nguy cơ dị tật thai. Các phương pháp sàng lọc trước sinh hiện đại như siêu âm, sinh thiết gai rau, chọc hút nước ối, chọc hút cuống rốn, NIPT... có thể kịp thời phát hiện bất thường nếu có.
Bác sĩ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội siêu âm sàng lọc nguy cơ dị tật thai nhi. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
Bạn cần duy trì chế độ ăn uống cân đối lành mạnh để đảm bảo cung cấp đầy đủ các dưỡng chất cho cả bản thân và thai nhi. Thai phụ nên bổ sung lượng vitamin A khoảng 8.000 UI mỗi ngày.
Cơ thể không thể tự tổng hợp vitamin A, nguồn cung cấp chủ yếu là thông qua chế độ ăn uống. Vitamin này có hai dạng chính là vitamin A đã chuyển hóa (dưới dạng retinol và retinyl ester) và tiền vitamin A (các carotenoid, chủ yếu là beta-carotene và alpha-carotene) có nhiều trong gan động vật, cá ngừ, cá hồi, lòng đỏ trứng, sữa và các chế phẩm từ sữa. Cà rốt, bí đỏ, cải xoăn, cà chua, ớt chuông, đu đủ, cam, táo, chuối cũng giàu tiền vitamin A.
Bạn nên chọn đa dạng thực phẩm để cơ thể hấp thu các chất dinh dưỡng tốt nhất. Bạn theo dõi chặt chẽ triệu chứng của việc nhiễm độc vitamin A như buồn nôn, chóng mặt, đau đầu, đau xương khớp để đi khám, xử trí kịp thời.
Chuyên viên Nguyễn Thị Quỳnh
Khoa Dinh dưỡng
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội
Độc giả gửi câu hỏi về sản phụ khoa tại đây để bác sĩ giải đáp