Trong thông báo kết luận thanh tra được ban hành mới đây, Thanh tra Chính phủ đề nghị Bộ Công an tiếp nhận thông tin để điều tra 2 dự án bất động sản trên địa bàn TP.HCM, gồm dự án tòa nhà văn phòng, thương mại và nhà ở tại số 244 Kha Vạn Cân và dự án khu nhà ở thấp tầng tại số 5 đường 22 Khu phố 4 (P.Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức).
Đáng chú ý, các vi phạm tại 2 dự án này đều liên quan đến một doanh nghiệp là Công ty CP vật tư và thiết bị Toàn Bộ (Matexim).
Theo giới thiệu của công ty, Matexim được thành lập năm 1969, là thành viên của Tổng công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam, thành viên sáng lập Công ty cổ phần Bảo hiểm Petrolimex (PJICO).
Năm 2007, Matexim chuyển đổi thành công ty cổ phần. Vốn điều lệ hiện tại là 222 tỉ đồng.
Thanh tra Chính phủ công bố công khai kết luận thanh tra việc chuyển đổi mục đích sử dụng đất từ sản xuất, kinh doanh sang kinh doanh đất, xây dựng nhà ở giai đoạn 2011 - 2019 của doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp cổ phần hóa
ẢNH: TTCP
Dự án "đắp chiếu", gây lãng phí đất đai
Tại số 244 Kha Vạn Cân, Matexim được giao quản lý, sử dụng khu đất rộng 1.090 m2, suốt từ năm 1977. Tuy nhiên, theo Thanh tra Chính phủ, công ty và UBND TP.HCM, các sở, ngành chức năng đã không lập hồ sơ, quyết định cho thuê đất. Điều này là không thực hiện đúng chỉ đạo của Thủ tướng và quy định tại Nghị định số 04/2000, dẫn tới không có hồ sơ sử dụng đất.
Vẫn theo cơ quan thanh tra, Chủ tịch UBND TP.HCM ban hành văn bản chấp thuận cho Matexim chuyển mục đích sử dụng 1.090 m2 đất, vi phạm quy định về đất đai, dẫn đến việc thành phố phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất không đúng quy định.
UBND TP.HCM còn cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất cho Matexim với diện tích 1.090 m2 đất ở tại đô thị, trong đó diện tích cấp tăng 37,3 m2 chưa được xác định tiền sử dụng đất.
Năm 2016, dù mới chỉ được chấp thuận chủ trương, chưa được phê duyệt đầu tư và cũng hạn chế về năng lực tài chính, Matexim đã đề nghị chuyển nhượng dự án. UBND TP.HCM sau đó chấp thuận đề nghị này. Dự án được chuyển nhượng cho Công ty TNHH Tuyết Nga.
Đến thời điểm thanh tra, dự án vẫn chưa triển khai thực hiện theo tiến độ được phê duyệt, gây lãng phí nguồn lực đất đai. Thế nhưng, UBND TP.HCM không kiểm tra, xem xét, xử lý thu hồi đất theo quy định.
Thanh tra Chính phủ kết luận, trách nhiệm với những vi phạm nêu trên thuộc về Matexim, lãnh đạo UBND TP.HCM và các sở, ngành chức năng tại thời kỳ tương ứng.
Vi phạm trong việc phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất
Ngoài khu đất trên đường Kha Vạn Cân, từ năm 1977, Matexim còn được giao quản lý, sử dụng khu đất 6.849,9 m2 tại số 5 đường 22 khu phố 4, P.Hiệp Bình Chánh. Cả công ty và phía cơ quan chức năng cũng không lập hồ sơ trình UBND TP.HCM quyết định cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất, dẫn đến không có hồ sơ sử dụng đất.
2 dự án bị đề nghị điều tra đều nằm trên địa bàn P.Hiệp Bình Chánh, TP.Thủ Đức, TP.HCM
ẢNH: GOOGLE MAPS
Năm 2008, Chủ tịch UBND TP.HCM ban hành văn bản chấp thuận cho Matexim chuyển mục đích sử dụng đất từ đất sản xuất sang đất ở để xây dựng dự án khu nhà ở thấp tầng liền kề có sân vườn.
Việc phê duyệt không căn cứ vào nhu cầu sử dụng đất trong dự án đầu tư được phê duyệt, không có thẩm định nhu cầu sử dụng đất của sở TN-MT, không đúng thẩm quyền, dẫn đến phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất vi phạm quy định pháp luật.
Thanh tra Chính phủ còn chỉ ra nhiều vi phạm khác tại dự án này, gồm chuyển mục đích sử dụng đất từ đất công nghiệp sang đất ở chưa đủ căn cứ, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết xây dựng đô thị tỷ lệ 1/500 khu nhà ở thấp tầng không đúng với quy hoạch 1/2000 đã được Kiến trúc sư trưởng TP.HCM phê duyệt…
Năm 2015, Matexim ký hợp đồng chuyển nhượng dự án cho Công ty TNHH phát triển nhà Thế Giới. Dù việc chuyển nhượng diễn ra trước khi UBND TP.HCM chấp thuận, nhưng văn phòng đăng ký đất đai vẫn chứng nhận thay đổi nhà đầu tư.
Đáng lưu ý, quá trình chuyển nhượng, Matexim sử dụng kết quả thẩm định giá được xác định là "không đủ tin cậy", để làm căn cứ xác định giá trị chuyển nhượng.
Chưa kể, giá trị chuyển nhượng dự án chưa tính đến diện tích 2.256,4 m2 đất ở tại đô thị với số tiền khoảng 28 tỉ đồng (vốn nhà nước do Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam - CTCP nắm giữ 51% vốn điều lệ tại Matexim).
Năm 2017, Công ty TNHH phát triển nhà Thế Giới sau khi nhận chuyển nhượng dự án đã khởi công xây dựng. Thời điểm này chưa có thiết kế bản vẽ thi công, chưa được UBND TP.HCM chấp thuận đầu tư, vì thế việc xây dựng bị xác định là vi phạm quy định luật Xây dựng.
Thanh tra Chính phủ kết luận, trách nhiệm đối với những vi phạm đã nêu ở trên thuộc về lãnh đạo UBND TP.HCM, các sở, ngành chức năng, Matexim và các đơn vị có liên quan.
Đề nghị Bộ Công an điều tra
Từ kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP.HCM chủ trì, chỉ đạo xử lý những khuyết điểm, vi phạm về điều kiện được chuyển mục đích sử dụng đất, thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, cơ sở pháp lý để xác định giá trị quyền sử dụng đất khi chuyển mục đích sử dụng đất, việc điều chỉnh quy hoạch xây dựng chi tiết 1/500 đối với 2 dự án đã nêu, đảm bảo đúng quy định của pháp luật, tránh thất thoát tài sản nhà nước.
Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Bộ Công thương chỉ đạo Tổng công ty Máy động lực và máy nông nghiệp Việt Nam - CTCP chủ trì, yêu cầu Matexim rà soát, xác định lại và truy thu giá trị chuyển nhượng dự án khu nhà ở thấp tầng tại số 5 đường 22 P.Hiệp Bình Chánh, trong đó có việc tính thiếu 2.256,4 m2 đất ở đô thị trong giá trị chuyển nhượng.
Đặc biệt, cơ quan thanh tra đề nghị Bộ Công an tiếp nhận thông tin, tài liệu để xem xét, điều tra đối với việc phó chủ tịch thường trực UBND TP.HCM ký văn bản chấp thuận cho Matexim chuyển mục đích sử dụng 2 khu đất. Việc này bị xác định là vi phạm quy định luật Đất đai, dẫn đến phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất không đúng.