Hà Nội cần giảm dân số nội đô lịch sử và kiểm soát quy hoạch

Sông Hồng là dòng chảy lịch sử

Tại Hội thảo khoa học cấp quốc gia "Tầm nhìn mới, cơ hội mới xây dựng thủ đô Hà Nội văn hiến - văn minh - hiện đại, thành phố kết nối toàn cầu", diễn ra sáng 7.10, tham luận ở góc độ quy hoạch, KTS Trần Ngọc Chính, Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đã chia sẻ về quy hoạch Hà Nội qua các thời kỳ cùng cơ hội và thách thức.

Theo ông Chính, với 7 lần xây dựng, điều chỉnh quy hoạch chung thủ đô và 4 lần mở rộng địa giới hành chính vào các năm 1960, 1978, 1991 và 2008, TP.Hà Nội đã có những bước tiến mạnh mẽ, vượt qua thách thức, nắm bắt cơ hội, phát huy lợi thế đã và đang đạt được nhiều thành tựu nổi bật.

Tuy nhiên, ông Chính cũng nêu ra loạt vấn đề, đó là quy mô dân số Hà Nội đã vượt ngưỡng dự báo; tỷ lệ đô thị hóa đạt thấp, chất lượng phát triển đô thị chưa đồng đều; tiến độ triển khai các đô thị vệ tinh theo quy hoạch còn chậm; kết cấu hạ tầng đô thị chưa theo kịp nhu cầu phát triển...

Điều này cho thấy Hà Nội đang đứng trước nhiều cơ hội và thách thức, đòi hỏi quy hoạch phải có tầm nhìn và tư duy đổi mới, xây dựng Hà Nội đột phá hơn và có thể chế quản lý tốt hơn.

Vì vậy, cần phân tích kỹ các kịch bản để điều chỉnh phân bố dân số; tiếp tục giảm dân số trong nội đô lịch sử; tăng cường kiểm soát phát triển không gian đô thị và nông thôn; kiểm soát chặt chẽ quy hoạch về chiều cao công trình, mật độ xây dựng...

Gợi ý nhiều vấn đề, ông Chính cho rằng, thành phố cần xác định quy hoạch liên kết với biển - kinh tế biển với các cửa khẩu quốc tế và sân bay quốc tế trong vùng. Phải làm nổi bật tam giác phát triển kinh tế biển Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh và nền văn hóa nổi tiếng của kinh thành Thăng Long và đồng bằng sông Hồng.

Theo ông Chính, vị trí địa lý của Hà Nội rất thuận lợi cho phát triển không gian kinh tế và cảnh quan đô thị, đặc biệt là sông Hồng, theo hướng sông Hồng là trục xanh, cảnh quan trung tâm, phát triển đô thị hài hòa hai bên sông của Hà Nội.

"Để sông Hồng thực sự trở thành một trục cảnh quan thiên nhiên, dòng chảy lịch sử tạo nên dấu ấn của nền văn hóa Thăng Long và góp phần làm nên một Hà Nội văn hiến, khi kết hợp trục sông Hồng với trục Ba Vì - Hồ Tây thành trục văn hóa sẽ làm nên một Hà Nội riêng khác, đặc trưng. Xây dựng mô hình thành phố trực thuộc thủ đô tại khu vực phía bắc (khu vực các huyện Đông Anh, Mê Linh, Sóc Sơn) và phía tây (khu vực Hòa Lạc, Xuân Mai)", ông Chính chia sẻ thêm.

Cần giải pháp vượt trội tạo không gian, mở cơ hội phát triển mới

Tại hội thảo, PGS-TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho biết Hà Nội đã vươn mình cùng cả nước nhưng chưa tận dụng và phát huy đầy đủ tiềm năng, lợi thế to lớn của mình.

Chia sẻ về chiến lược phát triển, ông Thiên cho rằng Hà Nội cần làm rõ hơn các đặc trưng chất lượng đã được định cho thủ đô - văn hóa, văn hiến, văn minh, hiện đại. Trong đó chú trọng định hình chân dung phát triển của thủ đô theo các tiêu chuẩn thời đại. Đáp ứng yêu cầu hội nhập - đua tranh quốc tế trong vai trò đại diện cho một quốc gia đang cam kết rất mạnh cho mục tiêu "tiến vượt để tiến cùng thời đại, tiến kịp thế giới".

Thủ đô cũng cần nhận diện, đánh giá lại tiềm năng và lợi thế phát triển trên quan điểm hiện đại. Ông Thiên lưu ý Hà Nội cần sự hỗ trợ từ T.Ư, trong đó có việc dành ưu tiên về nguồn lực quy mô lớn, cung cấp các dự án phát triển đặc biệt để tạo đột phá và những thể chế, giải pháp vượt trội nhằm tạo không gian, mở cơ hội phát triển mới cho Hà Nội.

Chung quan điểm này, GS-TS. Nguyễn Quang Ngọc, Hội Khoa học Lịch sử Việt Nam, cho rằng nguồn lực con người là nguồn lực lớn nhất, là lợi thế căn bản và giữ vai trò quyết định tương lai phát triển của Hà Nội.

Vì thế, việc phát huy tối đa nhân tố con người, xây dựng con người Hà Nội chính là chìa khóa để xây dựng thủ đô văn hiến - văn minh - hiện đại.

Phát biểu kết luận, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Tuyên giáo T.Ư Nguyễn Trọng Nghĩa cho biết các tham luận tại hội thảo cho thấy Hà Nội có vai trò to lớn trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, nhất là trong công cuộc đổi mới đồng bộ, toàn diện đất nước… Nhiều ý kiến cũng cho rằng, Hà Nội sẽ ngày càng hội tụ nhiều tiềm năng to lớn cho phát triển và là một cực tăng trưởng của vùng đồng bằng sông Hồng và của cả nước.

Tuy nhiên, tình hình mới cũng tiếp tục đặt ra cho thủ đô không ít cơ hội rộng mở và thách thức mới. Điều này đòi hỏi Hà Nội phải vượt qua thách thức, tận dụng cơ hội để tiếp tục phát triển, thực sự đóng vai trò là động lực, khởi tạo và dẫn dắt sự phát triển của vùng và của cả nước.