Trong 2 ngày 28 - 29.7, Viện Vật lý địa cầu (Viện Hàn lâm Khoa học và công nghệ Việt Nam) liên tục phát đi thông báo tin động đất xảy ra tại khu vực H.Kon Plông (Kon Tum). Ngoài trận động đất cường độ lớn nhất diễn ra vào hôm qua 28.7, khu vực H.Kon Plông còn có thêm kỷ lục là trong 2 ngày xảy ra 46 trận động đất.
Vị trí chấn tâm 2 trận động đất lớn nhất ở H.Kon Plông ngày 29.7, đều có cường độ 3,7 độ Richter: trận 15, lúc 10 giờ 7 phút (trái) và trận 23, lúc 15 giờ 14 phút
VIỆN VẬT LÝ ĐỊA CẦU
Ngày 28.7: 21 trận, ngày 29.7: 25 trận động đất
Hôm nay 29.7, trên địa bàn H.Kon Plông có 25 trận động đất (tính đến 18 giờ). Trận 1 xảy ra lúc 00 giờ 7 phút (giờ Hà Nội) có độ lớn 2,8 độ Richter, độ sâu chấn tiêu khoảng 8,2 km. Trận mới đây nhất (trận 25) xảy ra lúc 16 giờ 31, độ lớn 2,5 độ Richter, độ sâu chấn tiêu khoảng 8,2 km.
Phần lớn các trận động đất xảy ra trong ngày 29.7 có độ lớn từ 2,5 đến dưới 3 độ Richter. Trận lớn nhất cường độ 3,7 độ Richter, đó là trận 15, xảy ra lúc 10 giờ 7 phút và trận 23, xảy ra lúc 15 giờ 14 phút.
Vị trí chấn tâm 3 trận động đất lớn nhất ở H.Kon Plông ngày 28.7. Từ trái sang: trận 3, cường độ 5 độ Richter, lúc 11 giờ 35 phút; trận 4, cường độ 4,1 độ Richter, lúc 11 giờ 17 phút; trận 13, cường độ 3,8 độ Richter, lúc 19 giờ 53 phút
VIỆN VẬT LÝ ĐỊA CẦU
Còn hôm qua 28.7, có 21 trận động đất, trong đó trận lớn nhất có cường độ 5 độ Richter xảy ra lúc 11 giờ 35 phút mà Báo Thanh Niên đã đưa tin (trận 4). Trong số các trận còn lại, có trận 3, mạnh 4,1 độ Richter (xảy ra lúc 11 giờ 17 phút), trận 13, cường độ 3,8 độ Richter (xảy ra lúc 19 giờ 53 phút), còn lại đều từ 3,5 độ Richter trở xuống (phần nhiều dưới 3 độ Richter).
Nhiều năm gần đây, tại khu vực H.Kon Plông liên tục xảy ra động đất kích thích, tình trạng trong một ngày có nhiều trận động đất diễn ra thường xuyên. Có ngày xảy ra 14 trận động đất (ngày 7.7.2023). Tuy nhiên, một ngày xảy ra trên 20 trận động đất như trong 2 ngày 28 - 29.7 là chưa từng xảy ra trước đây.
Đã ghi nhận hơn 40 trận động đất ở Kon Tum, nhiều trụ sở bị hư hại
7 tháng xảy ra 172 trận động đất
TS Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, cho biết trước đây khu vực Kon Tum từng là nơi có hoạt động địa chất tương đối ổn định so với nhiều khu vực trên cả nước, ít ghi nhận hoạt động động đất. Số liệu lưu trữ của Viện Vật lý địa cầu cho thấy, từ năm 1903 - 2020, tại tỉnh Kon Tum chỉ có hơn 30 trận động đất, trận lớn nhất là 3,9 độ Richter.
TS Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu
QUÝ HIÊN
Tuy nhiên, từ tháng 4.2021 đến nay, hàng trăm trận động đất kích thích đã xảy ra tại Kon Tum, trong đó có trận động đất gây rung chấn diện rộng. Lớn nhất là trận động đất xảy ra trưa 28.7, có độ lớn 5 độ Richter. Trước đó, ngày 23.8.2022 là trận động đất có độ lớn 4,7 độ Richter.
Chỉ tính riêng từ đầu năm 2024 đến nay, tại Kon Tum đã xảy ra 172 trận động đất có độ lớn từ 2,5 đến 5 độ Richter. Các trận động đất xảy ra tại địa phương này là động đất kích thích, xảy ra do quá trình tích nước của hồ chứa thủy điện tác động lên hệ thống đứt gãy hoạt động bên dưới khiến động đất xảy ra sớm hơn so với quy luật tự nhiên.
Chưa xác định đâu là dư chấn, đâu là tiền chấn
TS Nguyễn Xuân Anh cho biết, hoạt động động đất thường xảy ra theo chuỗi. Động đất kích thích cũng xảy ra theo chu kỳ, có những thời điểm động đất xảy ra dồn dập, có thời kỳ thưa hơn. Trước và sau một trận động đất lớn thường có tiền chấn, dư chấn, tức là có các trận động đất nhỏ. Động đất càng lớn thì tiền chấn, dư chấn càng nhiều. Với những trận động đất rất lớn có thể có hàng trăm trận động đất nhỏ xảy ra trước và sau đó.
"Riêng với đợt động đất này ở Kon Tum, hiện vẫn đang diễn ra chuỗi động đất nên cơ quan chuyên môn chưa xác định được đâu là tiền chấn, dư chấn. Cũng có thể trận động đất 5 độ Richter diễn ra lúc 11 giờ 35 phút ngày 28.7 là trận lớn nhất, những trận sau đó là dư chấn. Nhưng cũng không loại trừ khả năng sắp tới có thể có thêm trận động đất với độ lớn tương đương trận 11 giờ 35 phút ngày 28.7", TS Nguyễn Xuân Anh nói.
Cũng theo TS Nguyễn Xuân Anh, tại Việt Nam, động đất kích thích từng xảy ra tại thủy điện Hòa Bình, thủy điện Sông Tranh 2, thủy điện Sơn La. Trong đó, động đất kích thích xảy ra tại sông Tranh 2 kéo dài hơn 10 năm với cả nghìn trận.
Dự báo động đất kích thích tại Kon Plông khó có khả năng lớn hơn 5,5 độ Richte; sẽ kéo dài trong nhiều năm, có thể là 10 năm sau đó mới ổn định do đặc điểm địa chất khu vực xảy ra động đất, nếu so sánh cùng đặc điểm địa chất với thủy điện sông Tranh 2 ở tỉnh Quảng Nam.
Trên thế giới từng ghi nhận ở Ấn Độ động đất kích thích kéo dài gần 40 năm trong môi trường địa chất đá biến chất hay có những nơi động đất kích thích có độ lớn mạnh.
"Tại khu vực H.Kon Plông, chúng tôi đã hoàn thiện hệ thống quan trắc động đất với 11 trạm. Một đề tài nghiên cứu về động đất kích thích trong khu vực đã được phê duyệt và triển khai. Đây sẽ là cơ sở để làm rõ hơn các vấn đề liên quan đến động đất kích thích ở khu vực này". TS Nguyễn Xuân Anh nhận định.