Các chuyên gia và nhà quản lý đều cho rằng cần phải có đồng bộ nhiều giải pháp, từ con người đến cơ chế giám sát và mức chế tài vi phạm.
* Luật sư Lê Văn Hoan (Đoàn luật sư TP.HCM):
Hành hạ người khác mà hình phạt cao nhất chỉ 3 năm tù!
Theo Luật Trẻ em sửa đổi bổ sung năm 2018, các hành vi như xâm hại trẻ em hoặc bạo lực trẻ em thuộc các hành vi bị nghiêm cấm.
Luật cũng nghiêm cấm lợi dụng việc nhận chăm sóc thay thế trẻ em để xâm hại trẻ em; lợi dụng chế độ, chính sách của Nhà nước và sự hỗ trợ, giúp đỡ của tổ chức, cá nhân dành cho trẻ em để trục lợi.
Bộ luật Hình sự đã có chế tài về hành vi bạo lực, xâm hại trẻ em tại điều 140 về "tội hành hạ người khác".
Khung hình phạt cao nhất chỉ là 3 năm tù, trường hợp gây thương tích cho trẻ bị xử lý "tội cố ý gây thương tích". Còn nếu hành vi vi phạm chưa đến mức bị xử lý hình sự sẽ bị xử phạt từ 10 đến 20 triệu đồng.
Trẻ em không có hoặc khả năng tự vệ hạn chế, do đó ngoài quy định của pháp luật, cần cơ chế giám sát đặc biệt của Nhà nước đối với các tổ chức nhận nuôi trẻ em, nhất là cơ sở nuôi dưỡng nhiều trẻ và cần phải quy trách nhiệm cho cơ quan đại diện nhà nước giám sát việc này.
* Luật sư Đỗ Ngọc Thanh (Đoàn luật sư TP.HCM):
Kiểm tra định kỳ ít nhất sáu tháng một lần
Sự việc tại mái ấm Hoa Hồng hết sức đau lòng. Để bảo vệ trẻ trong các cơ sở thế này, trước hết cần tăng cường việc kiểm tra và giám sát định kỳ từ cơ quan chức năng.
Theo các quy định, các cơ quan chức năng như sở lao động - thương binh và xã hội, sở y tế và công an địa phương phải kiểm tra định kỳ ít nhất sáu tháng một lần về điều kiện cơ sở vật chất, hồ sơ sức khỏe, giáo dục của trẻ và mức độ tuân thủ các quy định.
Các cơ sở này cũng phải tuân thủ quy định về số lượng trẻ nuôi dạy theo giấy phép, nếu vượt quá cần được xử lý nghiêm.
Song song đó cần có hệ thống giám sát qua camera tại các khu vực sinh hoạt chung, lớp học, các khu vực có trẻ để đảm bảo việc giám sát liên tục và phải được kết nối với cơ quan quản lý.
Các nhân viên làm việc tại cơ sở phải được đào tạo chuyên sâu về kỹ năng chăm sóc trẻ, tâm lý học trẻ em và các quy định pháp luật liên quan đến quyền trẻ em. Việc này nhằm đảm bảo rằng họ có đủ năng lực và kiến thức chăm sóc trẻ đúng cách.
* Ông Nguyễn Tăng Minh (phó giám đốc Sở Lao động - Thương binh và Xã hội TP.HCM):
Tăng cường kiểm tra chéo
Phải khẳng định công tác bảo trợ trẻ em bị "bỏ rơi", bên cạnh các cơ sở bảo trợ công lập cũng rất cần các cơ sở ngoài công lập, bởi ngân sách không thể chăm lo hết được.
Tùy vào quy mô tiếp nhận, có những cơ sở, mái ấm do quận, huyện cấp giấy phép và cũng do địa phương kiểm tra giám sát. Hằng tháng địa phương vẫn báo cáo tình hình hoạt động cho sở.
Tuy nhiên sau sự việc này sở sẽ tăng cường kiểm tra chéo, có thể sở trực tiếp kiểm tra sau kiểm tra của quận, huyện.
Vụ việc xảy ra ở mái ấm Hoa Hồng cho thấy có tới 85 trẻ (cao hơn số lượng cấp phép) nên việc chăm sóc không thể bảo đảm được. Do đó phải tăng cường kiểm tra giám sát về quy mô tiếp nhận, điều kiện nuôi dưỡng chăm sóc các bé. Riêng đối với việc chăm sóc trẻ phải càng yêu cầu đặc biệt hơn về năng lực, chuyên môn, nghiệp vụ.
* Ông Đặng Hoa Nam (cục trưởng Cục Trẻ em - Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội):
Phải sàng lọc dấu hiệu vi phạm
Luật Trẻ em 2016 quy định phải bố trí người làm công tác bảo vệ trẻ em trong công chức hoặc người hoạt động không chuyên trách từ cấp xã, phòng ngừa nguy cơ xâm hại từ sớm.
Thực tế công chức cấp xã lao động xã hội được phân công vốn nhiều việc, thường xuyên quá tải, không đủ thời gian đảm đương nhiều nhiệm vụ giám sát.
Do đó việc có đội ngũ làm công tác xã hội chuyên nghiệp rất cần thiết. Đây là những người có chuyên môn, nghiệp vụ, hỗ trợ giám sát hoạt động chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ tại gia đình, cộng đồng hoặc các cơ sở trợ giúp xã hội.
Cơ quan chức năng cũng tập trung giám sát các nội dung về cơ sở vật chất, hệ thống camera giám sát, chuyên môn, phẩm chất, tâm lý, tình yêu trẻ của người chăm sóc...
Qua sự việc này, tôi cho rằng việc tiếp nhận, nuôi dưỡng tại các cơ sở chăm sóc trẻ tập trung phải được thanh tra, kiểm tra thường xuyên. Quan trọng nhất vẫn là việc sàng lọc dấu hiệu vi phạm để phòng ngừa vì nếu để xảy ra hậu quả rất đau lòng.