Lao động làm việc tự do ngày càng nhiều

Xu hướng của thời đại

Nói về xu thế lao động làm việc tự do hiện nay, ông Trần Anh Tuấn, chuyên gia dự báo nguồn nhân lực, Phó chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TP.HCM, nhận định: "Lao động làm việc tự do hiện nay là một xu thế của thời đại. Thị trường lao động đang bước vào thời đại số, những người có năng lực gắn liền với yếu tố công nghệ rất thuận lợi trong việc tạo việc làm cho bản thân mình; đồng thời, cũng là một nhu cầu cần thiết cho xã hội".

"Nhiều người trẻ làm công việc tự do có thu nhập rất cao, đặc biệt trong lĩnh vực lao động tự do như tư vấn, môi giới, hướng dẫn, xử lý công nghệ thông tin, lập trình dữ liệu. Nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ tự nhận thức được những người có kỹ năng. Thời đại này yêu cầu những người có năng lực để đem lại hiệu quả, năng suất cao, nên yếu tố vừa cung vừa cầu gặp nhau tạo nên nhiều thuận lợi", ông Tuấn nói.

"Cộng thêm nhiều người trẻ cũng không thích làm việc ràng buộc 8 - 12 tiếng/ngày tại văn phòng trong khi cuộc sống nhiều áp lực lo toan. Đây là nhu cầu có thật, hợp lý và cần thiết. Đại dịch Covid-19 tác động đến mọi người, bên cạnh thu nhập thì người trẻ muốn có công việc thỏa mãn đam mê. Nhiều người hướng đến tự do để sáng tạo, làm việc theo ý muốn", ông Tuấn chia sẻ thêm.

Ông Nguyễn Trọng Hiểu, Giám đốc Công ty TNHH Skijan Việt Nam (chuyên giao dịch kỹ năng, Q.Bình Thạnh, TP.HCM), chia sẻ: "Nhu cầu thuê lao động làm việc tự do của doanh nghiệp VN rất đa dạng; nhưng nhìn chung chỉ xoay quanh một số lĩnh vực như: công nghệ, thiết kế, content, dịch thuật, tư vấn. Dù vậy, tôi thấy những lĩnh vực khác cũng vô cùng hứa hẹn như tiếp thị, giáo dục đào tạo, tâm lý học, hỗ trợ hành chính…".

Ông Trọng Hiểu cho biết thêm doanh nghiệp có các mô hình kinh doanh khác nhau thường có những đòi hỏi và nhu cầu cũng khác. Ví dụ những doanh nghiệp nhỏ hoặc tư nhân ưa chuộng thuê lao động làm việc tự do theo nhóm cùng với những yêu cầu ưu tiên về thời gian, chi phí phải chăng… Những doanh nghiệp lớn có nhu cầu thuê khi cần hoàn thành một phần nhỏ trong dự án lớn, có thể là phần không quan trọng nhưng cần ưu tiên thời gian và tay nghề…

Sau khi kết nối lao động làm việc tự do với các doanh nghiệp, ông Trọng Hiểu nhận lại những phản hồi từ người sử dụng lao động: "Đối với người lao động mới định hướng chưa có nhiều kỹ năng, chưa biết cách làm việc chuyên nghiệp, vẫn còn khoảng cách giữa nhu cầu của khách hàng và năng lực cá nhân. Đối với những lao động đã có kinh nghiệm 3, 4 năm thì mang lại hài lòng cho khách hàng cao hơn".

Ông Trần Trung Hiếu, CEO Công ty TNHH thương mại dịch vụ SGW AGENCY (Q.Gò Vấp, TP.HCM), chia sẻ: "Lý do hiện nay nhiều doanh nghiệp, tổ chức, công ty có xu hướng thuê lao động làm việc tự do thực hiện các sản phẩm, dự án cho mình là do chi phí rẻ. Các lao động tự do thường có mức lương thấp hơn từ 70 - 80% so với nhân viên chính thức (trừ một số lao động có chuyên môn cao). Thứ hai, người có xu hướng làm việc tự do thường bắt đầu khi đã có kinh nghiệm, trình độ chuyên môn nhất định. Vì thế họ sẽ là một giải pháp tốt trong một số trường hợp ngắn hạn".

Chấp nhận những rủi ro

Là một người chấp nhận những thử thách khi làm việc tự do, Lê Thảo (29 tuổi, ngụ Q.Tây Hồ, TP.Hà Nội), làm việc tự do (đào tạo livestream về đa nền tảng, xây dựng thương hiệu cá nhân trênTikTok), chia sẻ: "Thời điểm đầu khi bước chân vào nghề, mình gặp nhiều khó khăn. Do quá tập trung vào công việc, có ngày đi làm đến 12 giờ đêm, ít có thời gian chăm sóc cho gia đình. Nhưng để có được một chỗ đứng trong công việc thì buộc mình phải đánh đổi. Bên cạnh đó, ban đầu phải chấp nhận kiếm được ít tiền nhưng đổi lại mình được những trải nghiệm vô cùng thú vị và quý giá".

Còn Trương Sinh Nguyên (33 tuổi), làm việc tự do (tư vấn hoạch định chiến lược và cung cấp dịch vụ marketing - truyền thông - PR - tổ chức sự kiện), cho biết khó khăn lớn nhất của lao động làm việc tự do là cân đối thời gian. Làm việc tự do đồng nghĩa với việc chấp nhận rủi ro về tài chính. Cụ thể, việc thanh toán chi phí lệch nhau giữa các công việc, và trường hợp khách hàng chậm thanh toán diễn ra thường xuyên. Tiếp đến là khi đã quen với trạng thái thoải mái thời gian, vô tình có thể gây ra thói quen xấu về việc thiếu kỷ luật. Cuối cùng là khó khăn đến từ đối tác, chẳng hạn việc đối tác, đơn vị cung cấp… chậm trễ, làm không đúng yêu cầu sẽ ảnh hưởng đến tiến độ và uy tín cá nhân.

"Tuy nhiên, làm việc tự do là đam mê của tôi. Bên cạnh việc có thể giúp tôi nâng cao thu nhập, còn giúp tôi chinh phục những thử thách mới mà vẫn có thời gian cho bản thân và gia đình", Sinh Nguyên nói.

Để lao động làm việc tự do hạn chế những rủi ro khi làm việc, ông Trần Anh Tuấn khuyên: "Những người làm lao động tự do nên trải nghiệm qua môi trường có tổ chức trước, ít nhất 1 - 2 năm để bản thân có kinh nghiệm, định hình được công việc, chí hướng của mình rồi sau đó bước vào lao động tự do. Hoặc trong quá trình làm việc, mình có thể kết hợp giữa làm việc tại tổ chức, công ty và làm việc tự do".

"Để tránh bị lừa đảo, người làm việc tự do nên tìm công việc ở các trung tâm giới thiệu việc làm, trang thông tin tuyển dụng có uy tín… Lựa chọn công việc phù hợp với mình từ thấp đến cao; đi từng bước để tạo nên những giá trị trong nghề nghiệp, phải cố gắng từ 5 - 8 năm chứ không phải trong thời gian ngắn", ông Tuấn nói thêm.