Theo Hội Kế hoạch hóa gia đình Việt Nam, trung bình mỗi năm cả nước có gần 300.000 ca nạo hút thai, chủ yếu ở độ tuổi 15-19, trong đó 60-70% là học sinh, sinh viên. Đáng chú ý, tỉ lệ phá thai trên 12 tuần tuổi - tháng thứ 3 của thai kỳ - chiếm tới gần 80%.
Có trường hợp nạo phá thai đến 10 lần
Theo một báo cáo bệnh viện trên địa bàn TP.HCM, năm 2023 trong gần 43.600 ca sinh và bỏ thai tại bệnh viện, đã có tới 528 ca là trẻ vị thành niên. Nghĩa là cứ mỗi ngày có 1,5 trẻ vị thành niên mang thai đến bệnh viện này để sinh hoặc bỏ thai.
Bắt đầu có quan hệ yêu đương từ khi 16 tuổi, chị M. (26 tuổi) không nghĩ rằng những sai lầm khi còn trẻ lại khiến chị phải gánh chịu hậu quả giờ chị phải hối hận. Chị M. kể lại khi còn ngồi trên ghế nhà trường chị yêu một người hơn mình 5 tuổi.
"Lúc ấy, tôi không hiểu quá nhiều về chuyện tình dục. Khi có phát sinh quan hệ tôi cũng rất hoang mang. Tôi rơi vào khủng hoảng khi tôi biết mình mang thai. Bạn trai tôi đã đưa tôi đến một phòng khám tư ở thị trấn để phá thai khi thai được 12 tuần. Sau lần đó, tôi và bạn trai cũng chia tay", chị M. kể lại.
Nghĩ rằng chỉ một lần phá thai sẽ không gây ảnh hưởng gì đến việc mang thai, sau đó chị M. kết hôn nhưng suốt 3 năm vẫn không đón được tin vui. Khi đến bệnh viện thăm khám, chị M. được bác sĩ chẩn đoán bị dính buồng tử cung nên việc mang thai tự nhiên rất khó khăn.
Lúc này chị M. mới ân hận bởi phút bồng bột của tuổi trẻ đã khiến chị khó có cơ hội làm mẹ. Hiện chị vẫn đang theo dõi và điều trị tại bệnh viện.
Tại nhóm mạng xã hội "Mang thai ngoài ý muốn" hơn 18.000 thành viên, mỗi ngày xuất hiện hàng chục bài viết mới tâm sự những lo lắng, băn khoăn khi phát hiện mang thai ở tuổi vị thành niên.
Trong số đó nhiều bài viết chia sẻ đang còn ở lứa tuổi học sinh, sinh viên, chỉ vì một lần quan hệ tình dục không an toàn mà dẫn đến mang thai ngoài ý muốn. Vì không muốn gia đình biết hoặc có sinh con cũng không biết làm sao để nuôi nên muốn tìm đến phòng khám, bệnh viện để phá thai.
"Em chưa đủ 16 tuổi nhưng một lần dại dột, phát sinh quan hệ tình dục và phát hiện mang thai, em đang hoảng vì bản thân em rất muốn giữ lại nhưng hoàn cảnh lại không thể. Bạn nam vẫn có trách nhiệm lo lắng cho em và là người chở em đi phá thai", một tài khoản ẩn danh chia sẻ.
Bác sĩ Phan Chí Thành, chánh văn phòng Trung tâm đào tạo, chỉ đạo tuyến thuộc Bệnh viện Phụ sản trung ương, chia sẻ trong quá trình thăm khám tại bệnh viện các bác sĩ cũng gặp không ít trường hợp vô sinh, hiếm muộn do có tiền sử nạo phá thai.
Bác sĩ Thành cho hay thậm chí có những trường hợp nạo phá thai đến 10 lần. Tuy nhiên, sau khi phá thai nhiều người chủ quan bởi vẫn thấy chu kỳ kinh nguyệt bình thường, cho rằng không ảnh hưởng đến chức năng sinh sản. Chỉ sau khi kết hôn, khó có con mới đến bệnh viện thăm khám.
Đánh mất cơ hội làm mẹ
Bác sĩ Phan Chí Thành cho hay niêm mạc tử cung có thể ví như lớp đất màu mỡ để nuôi dưỡng và cho thai nhi làm tổ. Sau mỗi lần phá thai, lớp đất này lại bị nạo dần đi, khiến thai rất khó làm tổ nên dễ sẩy thai.
"Những người phá thai nhiều lần, bị vô sinh, khi đi khám bác sĩ phát hiện niêm mạc tử cung của họ đã bị "bào mòn". Đặc biệt là trường hợp hút thai mạnh khiến niêm mạc tử cung bị tổn thương, tạo sẹo gây dính mặt tử cung. Điều này khiến tử cung không đủ diện tích, thể tích để mang thai.
Đặc biệt, trong trường hợp tử cung bị dính lại với nhau, sẽ không thể giãn nở, khiến người phụ nữ đó không mang thai được hoặc nếu có thai rất nhiều trường hợp sẩy thai, đẻ non. Việc nạo hút thai tùy tiện nhiều lần sẽ phá hủy hoàn toàn hệ thống tử cung, vòi trứng, khiến cơ hội làm mẹ sau này bị mất đi", bác sĩ Thành nói.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, bác sĩ Vũ Thị Thu - khoa sản Bệnh viện Đa khoa khu vực Thủ Đức (TP.HCM) - chia sẻ trong quá trình thăm khám và điều trị, bác sĩ chứng kiến không ít hoàn cảnh đau lòng của phụ huynh khi buộc phải đưa con mình còn nhỏ tuổi mang thai đến bệnh viện thăm khám thai.
Có những em gái nhỏ chỉ mới 13 - 14 tuổi đang còn đi học đã mang thai ngoài ý muốn. Một số em còn không biết mình đã mang thai, lo sợ nói với cha mẹ mình có khối u hay thậm chí không biết cha đứa bé là ai.
Theo bác sĩ Thu, ở tuổi vị thành niên trẻ rất tò mò, ảnh hưởng của bạn bè đồng trang lứa với các vấn đề tình dục, nhiều trẻ thiếu hiểu biết kiến thức về tình dục an toàn, gia đình tan vỡ, trẻ có hoàn cảnh khó khăn, độ tuổi quan hệ tình dục ngày càng sớm… là những yếu tố ảnh hưởng đến mang thai ở tuổi vị thành niên.
Ở lứa tuổi còn nhỏ, các em còn chưa có đầy đủ nhận thức về tác hại của việc nạo phá thai quá sớm, do chưa có điều kiện nuôi con vì phụ thuộc vào kinh tế gia đình, đang còn trong độ tuổi đi học, các em thường không có ý định tiến tới hôn nhân… dẫn đến phá thai.
Việc nạo phá thai sớm dẫn đến rất nhiều biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe sau này. Các biến chứng còn tùy thuộc vào độ tuổi của thai như: rối loạn kinh nguyệt, sót nhau, thủng tử cung, nhiễm trùng…
Đặc biệt có thể gây vô sinh thứ phát với tỉ lệ cao gấp nhiều lần so với phụ nữ không thể có thai, đồng thời gia tăng nguy cơ sẩy thai do sang chấn cổ tử cung hoặc mang thai ngoài tử cung. Chưa kể đến việc ảnh hưởng tâm lý, dẫn đến những rối loạn sức khỏe tâm thần trầm cảm, lo lắng…
Bác sĩ Thu khuyến cáo cha mẹ của các con trong độ tuổi vị thành niên nên quan tâm đến con cái nhiều hơn, nên dành nhiều thời gian trò chuyện, tâm sự với con những định hướng đúng đắn về tình cảm.
Cha mẹ và nhà trường nên phối hợp để trang bị cho trẻ những kiến thức về sức khỏe sinh sản, giáo dục giới tính, giúp các em có kiến thức và nhận thức đúng đắn, tránh được những sai lầm không đáng có.