Từ bỏ giao đồ ăn
Israel Valencia đã làm nhân viên giao đồ ăn cho Rappi được nửa năm thì được đồng nghiệp giới thiệu công việc phân phối gói hàng thương mại điện tử.
Anh cảm thấy rất hứng thú. "Bạn tốn rất nhiều thời gian chờ đợi đơn hàng trên Rappi", Valencia, 46 tuổi, nói với Rest of World. Là người cha đơn thân của một cô con gái 23 tuổi, anh coi trọng việc có thể tan làm trước 4 giờ chiều để nấu bữa tối.
Vào tháng 4, Valencia gia nhập DSP Solutions & Services, công ty hậu cần chặng cuối giao hàng cho các đơn từ gã khổng lồ bán lẻ Trung Quốc Alibaba - một trong những công ty thương mại điện tử toàn cầu nổi bật, vận hành các nền tảng như AliExpress, Taobao và Tmall.
Hiện tại, sáu ngày một tuần, anh giao từ 30 đến 80 gói hàng chứa các sản phẩm từ AliExpress, với giá 15 peso (khoảng 20 nghìn đồng) một gói.
Tiền công cho mỗi gói hàng thấp hơn số tiền Valencia kiếm được cho mỗi đơn hàng trên Rappi, nhưng khối lượng công việc cao hơn ít nhất ba lần, giúp anh kiếm được nhiều tiền hơn trong khi làm ít giờ hơn.
Khi các nền tảng thương mại điện tử của Trung Quốc trở nên phổ biến ở Mexico, hàng trăm người làm công việc tự do trong năm qua đã từ bỏ các ứng dụng giao đồ ăn để làm việc với các công ty hậu cần chặng cuối cho AliExpress và Temu. Công việc này nhanh hơn, cho phép họ kiếm được nhiều tiền hơn và linh hoạt hơn.
"Người lao động chỉ cần đến một nhà kho, nhận một bộ gói hàng và lên kế hoạch cho lộ trình giao hàng của họ. Chỉ vậy là hoàn thành", Shaira Garduño, thư ký Liên đoàn Công nhân Ứng dụng Quốc gia, đại diện cho những người giao hàng, nói với Rest of World.
AliExpress hiện là ứng dụng mua sắm được tải xuống nhiều thứ tư tại Mexico, vượt qua Amazon. Theo công ty phân tích dữ liệu Similarweb, lượng sử dụng ứng dụng hàng tháng của công ty trên các thiết bị Android tại Mexico đã tăng 12,9% trong năm qua.
Sức hấp dẫn của các nền tảng Trung Quốc lớn đến mức các nhà bán lẻ địa phương, lo ngại họ không thể theo kịp mức giá cực thấp, cáo buộc đối thủ có sự cạnh tranh không lành mạnh và trốn thuế nhập khẩu.
Thông thường, các công ty giao hàng như Estafeta, DHL và Fedex tính phí các nền tảng thương mại điện tử như Amazon và MercadoLibre trung bình 120 peso (160 nghìn đồng) cho mỗi gói hàng. Nhưng các nền tảng Temu, Shein và AliExpress của Trung Quốc thường không tính quá 30 peso (40 nghìn đồng) cho mỗi sản phẩm.
Không quay lại
Để có được mức giá thấp như vậy, các công ty hậu cần Mexico thuê nhân công làm việc tự do để giao các gói hàng thông qua các chi nhánh của nền tảng giao hàng Trung Quốc.
Ví dụ, các đơn hàng từ Alibaba được tiếp nhận bởi chi nhánh Cainiao, bộ phận giao hàng của Alibaba, nơi đã mở một trung tâm phân phối tại Mexico vào năm 2022.
Eduardo Bonilla, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành của DSP Solutions & Services, cho biết các giám đốc điều hành của Alibaba đã tiếp cận ông vào cuối năm ngoái để giao các mặt hàng AliExpress thông qua Cainiao. Công ty của ông là một trong khoảng 30 đối tác làm việc với Cainiao tại Mexico. Tổng cộng, họ giao khoảng một triệu gói hàng mỗi tuần.
Các công ty này săn đón những người lao động tự do từ các nền tảng giao đồ ăn và gọi xe thông qua các nhóm trên Facebook, truyền miệng và tuyển dụng trực tiếp trên đường phố.
Mỗi ngày, trước khi mặt trời mọc, Bonilla và nhóm điều hành của anh đến kho của Cainiao, cách Thành phố Mexico khoảng một giờ.
Họ chất tới 3.000 gói hàng lên một chiếc xe tải, sắp xếp chúng theo mã bưu chính trước khi đưa chúng đến kho của DSP Solutions & Services. Tại đó, họ phân công các bó gói hàng cho khoảng 60 công nhân làm việc tự do thường xuyên xếp hàng bên ngoài. Sau khi nhận gói hàng, những công nhân này tản ra khắp thành phố bằng ô tô, xe máy, xe đạp và đi bộ, tuyến đường của họ giới hạn ở các quận cụ thể.
Tuy nhiên, đối với một số người, việc giao hàng cho các công ty thương mại điện tử lớn của Trung Quốc đang bắt đầu mất đi sức hấp dẫn.
Đôi khi, những người lao động phải đợi khách hàng ký nhận các gói hàng, nếu không, họ phải quay lại địa chỉ đó. Ngoài ra, mức thu nhập không còn tốt như trước nữa.
Monsreal Saldaña, một lao động tự do 35 tuổi đã chuyển từ giao đơn hàng thực phẩm cho Rappi sang vận chuyển các gói hàng cho AliExpress vào tháng 1, nói rằng ở một số khu vực của Thành phố Mexico, mức thù lao đã giảm từ 15 peso xuống còn 10 peso cho mỗi gói hàng — theo anh ấy, là do tình trạng thừa quá nhiều nhân lực.
"Nhiều công ty rơi vào tình trạng như vậy. Bạn phải chấp nhận hoặc từ bỏ", anh nói.
Bất chấp điều đó, Monsreal Saldaña cho biết anh vẫn trung thành với dịch vụ giao hàng. "Tôi bị coi thường khi làm công việc giao đồ ăn", anh nói, đồng thời phải chịu cảnh nhân viên nhà hàng lúc nào cũng cấp tập và khách hàng khó chịu.
Cho đến nay, khách hàng của AliExpress vẫn chưa thể hiện thái độ thô lỗ với anh. "Đó là lý do tại sao tôi nghĩ mình sẽ không bao giờ quay lại các ứng dụng giao đồ ăn nữa".