Mùi cơ thể thường do vi khuẩn và mồ hôi, nhưng cũng có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như thực phẩm, hormone, thuốc, nhiễm trùng hoặc bệnh lý khác.
Mùi cơ thể xuất phát từ vi khuẩn tại các vị trí đổ mồ hôi của cơ thể như nách. Chúng phân hủy một số protein trong mồ hôi thành axit, gây mùi.
Tuyến mồ hôi
Mùi cơ thể có thể do mồ hôi xuất phát từ tuyến apocrine hay tuyến mồ hôi dầu. Tuyến này tiết ra mồ hôi từ các nang lông nằm ở nách, bẹn... khi nóng hoặc căng thẳng. Chúng chứa chất béo và các hợp chất khác gây mùi khi bị vi khuẩn phân hủy. Tuyến apocrine chỉ hoạt động khi đến tuổi dậy thì. Đây là lý do tại sao một người đến tuổi vị thành niên mới thường gặp vấn đề về mùi cơ thể.
Tuyến eccrine hay tuyến mồ hôi nước phân bố đều khắp cơ thể, bao gồm cả lòng bàn tay và lòng bàn chân. Chúng tiết mồ hôi qua một ống dẫn để điều chỉnh nhiệt độ cơ thể. Mồ hôi này không chứa chất béo và các hợp chất khác gây mùi khi bị vi khuẩn phân hủy.
Nam giới trưởng thành có xu hướng phát triển mùi cơ thể nồng hơn, vì họ có nhiều lông trên cơ thể và nhiều tuyến mồ hôi hơn. Phụ nữ thường ít bị mùi cơ thể, nhưng họ vẫn có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố khác gây mùi như nam giới.
Lối sống
Vệ sinh tốt có thể ngăn ngừa hoặc hạn chế mùi cơ thể, nhưng có những yếu tố lối sống khác gây ra mùi cơ thể dù vệ sinh tốt. Tăng cân có thể phát triển nhiều nếp gấp da hơn. Những nếp gấp này có thể giữ mồ hôi và vi khuẩn, tạo điều kiện lý tưởng gây mùi cơ thể.
Căng thẳng làm tăng nhịp tim và gửi tín hiệu đến các tuyến mồ hôi để sản xuất mồ hôi, giúp điều chỉnh nhiệt độ cơ thể cũng như cân bằng chất lỏng. Hầu hết mồ hôi do căng thẳng thoát ra khỏi các tuyến apocrine, tạo ra mồ hôi có mùi nặng hơn.
Thực phẩm
Thực phẩm chứa lưu huỳnh cũng có thể là tác nhân. Nếu bạn ăn những thực phẩm này, lưu huỳnh có thể tích tụ và thoát ra ngoài qua tuyến eccrine khiến mùi cơ thể nồng hơn. Một số thực phẩm nên cắt giảm khỏi chế độ ăn uống như hành tây, tỏi, súp lơ xanh, bắp cải, súp lơ trắng.
Các loại thực phẩm khác có thể khiến mồ hôi tiết ra nhiều hơn, góp phần hình thành mùi gồm thực phẩm cay, caffeine, rượu, thì là, bột cà ri và các loại gia vị khác.
Bệnh lý
Tăng tiết mồ hôi có thể khiến đổ mồ hôi nhiều ngay cả khi không cảm thấy quá nóng hoặc căng thẳng. Các tình trạng bệnh lý khác cũng có thể thay đổi mùi cơ thể như bệnh tiểu đường, cường giáp, gout, nhiễm trùng da. Một số tình trạng di truyền rất ít gặp cũng là nguyên nhân. Trong một số trường hợp, mùi cơ thể lạ có thể là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng. Ví dụ, mùi giống thuốc tẩy hoặc mùi giống nước tiểu cảnh báo các vấn đề về thận hoặc gan.
Di truyền
Nếu các thành viên trong gia đình có mùi mồ hôi nặng, bạn cũng có nhiều khả năng tương tự. Gene là một trong những yếu tố quyết định mùi cá nhân.
Thay đổi nội tiết tố
Khi dậy thì, gia tăng hormone khiến các tuyến mồ hôi hoạt động mạnh hơn, tạo điều kiện gây mùi cơ thể. Sự thay đổi hormone trong thời kỳ mang thai cũng có thể làm tăng nhiệt độ cơ thể phụ nữ, dẫn đến đổ mồ hôi nhiều hơn bình thường và hình thành mùi cơ thể. Thời kỳ mãn kinh cũng có thể dẫn đến tình trạng đổ mồ hôi nhiều hơn do thay đổi nồng độ hormone ảnh hưởng đến khả năng điều hòa nhiệt độ ở phụ nữ.
Cách ngăn mùi cơ thể là thay đổi lối sống như tắm rửa hằng ngày và lựa chọn sản phẩm khử mùi dưới cánh tay phù hợp. Nếu tình trạng mồ hôi và mùi nghiêm trọng, ảnh hưởng đến cuộc sống, hãy đi khám để được bác sĩ kê đơn thuốc hoặc thực hiện các thủ thuật y tế.
Anh Ngọc (Theo Verywell Health)
Độc giả gửi câu hỏi về bệnh da liễu tại đây để bác sĩ giải đáp