Nhìn lại một năm căng thẳng Iran - Israel leo thang

Căng thẳng liên tiếp gia tăng giữa 2 quốc gia đối địch là Israel và Iran kể từ khi cuộc chiến bùng lên ở Dải Gaza, sau cuộc tấn công chưa từng có vào Israel do Hamas phát động ngày 7.10.2023.

Trong gần một năm qua, bạo lực giữa Iran và các nhóm do nước này hậu thuẫn với Israel nhiều lần leo thang, trước khi Iran phóng hơn 200 tên lửa vào Israel hôm 1.10, theo AFP.

Sau cuộc tấn công của Hamas

Vào ngày 8.10.2023, một ngày sau khi lực lượng Hamas ở Dải Gaza tấn công Israel, cố Tổng thống Iran Ebrahim Raisi cho biết Tehran ủng hộ "sự phòng vệ hợp pháp" của người Palestine.

Ông cáo buộc Israel "gây nguy hiểm cho an ninh của các quốc gia trong khu vực". Tại trung tâm Tehran, các biểu ngữ được giương cao thể hiện sự đoàn kết với người Palestine.

Vào ngày 28.10, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu khẳng định 90% ngân sách quân sự của Hamas đến từ Iran. Ông cáo buộc Iran tài trợ, tổ chức và chỉ đạo lực lượng Hamas, trong khi Tehran phủ nhận.

Israel đã đáp trả cuộc tấn công của Hamas bằng một chiến dịch quân sự quy mô lớn, đến nay đã làm ít nhất 41.595 người thiệt mạng và 96.251 người bị thương, theo Reuters

Cái chết của một tư lệnh Quds

Vào ngày 25.12.2023, Iran cáo buộc Israel tập kích ở Syria khiến ông Razi Moussavi thiệt mạng. Ông Moussavi là một sĩ quan cấp cao của Lực lượng Quds, đơn vị hoạt động ở nước ngoài của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).

Đến tháng 1, một cuộc tấn công ở Damascus (Syria) khiến 5 thành viên IRGC thiệt mạng. Truyền thông Iran sau đó đưa tin rằng các nạn nhân bao gồm cả giám đốc tình báo của nhóm tại Syria và phó của ông ta.

Iran cáo buộc Israel chịu trách nhiệm vụ tấn công và ông Raisi đe dọa sẽ trả đũa, còn Israel chưa lên tiếng xác nhận.

Cuộc tấn công phái bộ ngoại giao

Vào ngày 1.4, một cuộc không kích bị đổ lỗi cho Israel nhằm vào phái bộ ngoại giao Iran tại Damascus đã san phẳng một khu vực lãnh sự của đại sứ quán và khiến 7 thành viên IRGC thiệt mạng, trong đó có 2 vị tướng.

Iran và Syria cáo buộc Israel đứng sau cuộc tập kích, trong khi Israel không xác nhận hay phủ nhận. Quân đội Israel sau đó tuyên bố rằng thương vong trong cuộc không kích là "những kẻ khủng bố" chiến đấu chống Israel.

Iran đáp trả

Gần 2 tuần sau đó, vào ngày 13.4, Iran phóng khoảng 30 tên lửa hành trình, 110 tên lửa đạn đạo và 170 máy bay không người lái (UAV) vào Israel, nhằm trả đũa vụ tấn công vào phái bộ ngoại giao.

Đây là cuộc tấn công trực tiếp đầu tiên của Iran vào lãnh thổ Israel kể từ khi Iran thành lập nước vào năm 1979. Israel và các quốc gia khác bao gồm Mỹ đã chặn hầu hết các tên lửa và UAV. Israel tuyên bố trả đũa.

Vào ngày 19.4, các vụ nổ được ghi nhận ở miền trung Iran, khi phương tiện truyền thông Mỹ trích dẫn các quan chức nói rằng Israel đã thực hiện các cuộc tấn công trả đũa.

Iran xem nhẹ tác động của các vụ nổ và không trực tiếp cáo buộc Israel, còn Israel không nhận trách nhiệm.

Thủ lĩnh Hamas thiệt mạng tại Iran

Vào ngày 31.7, Hamas cho biết nhà lãnh đạo chính trị Ismail Haniyeh bị giết trong một cuộc tấn công ở Iran. Truyền thông Iran cho biết ông thiệt mạng bởi "một tên lửa phóng từ trên không".

Israel từ chối bình luận về cuộc không kích, vốn diễn ra một ngày sau khi Israel tấn công một cứ điểm của Hezbollah ở phía nam Beirut (Li Băng), giết chết một chỉ huy cấp cao Fuad Shukr của nhóm này.

Đến ngày 3.8, IRGC cho biết Israel đã giết Haniyeh bằng một "đạn tầm ngắn" phóng từ bên ngoài nơi ở của ông ở Tehran. Ông Haniyeh trước đó tham dự lễ tuyên thệ nhậm chức của tân Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian. Hamas cùng Iran và Hezbollah đổ lỗi cho Israel và tuyên bố đáp trả.

Hezbollah trả đũa

Quân đội Israel ngày 25.8 tổ chức các đợt tập kích phủ đầu tại Li Băng, sau khi phát hiện lực lượng Hezbollah tại đây đang chuẩn bị cho cuộc tấn công quy mô lớn nhằm vào Israel.

Cùng ngày, Hezbollah thông báo bắt đầu cuộc tấn công quy mô lớn về phía Israel để đáp trả vụ ám sát chỉ huy quân sự Fuad Shukr hồi cuối tháng 7. Hezbollah cho biết đã phóng UAV chứa thuốc nổ và rốc két, nhắm vào các cơ sở quân sự của Israel.

Trong thông báo sau đó, Hezbollah nhấn mạnh đã hoàn tất giai đoạn 1 của chiến dịch báo thù cho chỉ huy Fuad Shukr. Lực lượng tuyên bố đã phóng hơn 320 quả rốc két Katyusha, đánh trúng 11 mục tiêu quân sự của Israel.

Israel nói rằng không có căn cứ nào bị hư hại. Hầu hết rốc két rơi xuống khu vực trống trải và nhiều quả bị lực lượng phòng không ngăn chặn.

Vụ nổ hàng loạt máy nhắn tin, bộ đàm

Theo báo Al Monitor dẫn các nguồn tin tình báo trong khu vực, Israel ban đầu có dự định sẽ kích nổ các máy nhắn tin ở Li Băng trước khi tiến hành một cuộc tấn công lớn nhằm gây thương vong cho lực lượng Hezbollah.

Tuy nhiên, Israel buộc phải ra tay sớm vào ngày 17.9 do lo ngại khả năng bị Hezbollah phát hiện ra kế hoạch trên, theo bản tin của báo Al Monitor. Một ngày sau vụ nổ máy nhắn tin hàng loạt ở Li Băng, nhiều bộ đàm và thiết bị điện tử khác ở nước này cũng cháy nổ gây nhiều thương vong.

Trong loạt vụ nổ máy nhắn tin ngày 17.9, có 12 người thiệt mạng và gần 3.000 người bị thương. Hezbollah tố cáo Israel là thủ phạm nhưng Tel Aviv chưa bình luận. Truyền thông phương Tây cho rằng tình báo Israel đã cài thuốc nổ và bộ kích hoạt vào lô máy nhắn tin mà Hezbollah nhập khẩu từ nhiều tháng trước.

Thủ lĩnh Hezbollah thiệt mạng

Trong bối cảnh Israel tăng cường ném bom nhằm vào Hezbollah, vào ngày 27.9, một cuộc không kích của Israel vào khu vực phía nam Beirut đã giết chết thủ lĩnh Hassan Nasrallah của Hezbollah cùng với một vị tướng Iran thuộc IRGC.

Lãnh tụ tối cao Iran, ông Ali Khamenei tuyên bố cái chết của ông Nasrallah "sẽ không vô ích". Đến ngày 1.10, Iran tổ chức đợt tập kích ồ ạt bằng tên lửa nhằm vào Israel và đến sáng 2.10, Iran tuyên bố hoàn tất cuộc tập kích.

Trong sáng 2.10, Israel thực hiện các cuộc không kích vào thủ đô Beirut của Li Băng. Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) cho biết đang thực hiện các cuộc tấn công nhằm vào lực lượng Hezbollah ở Beirut.