Cholesterol xấu và tốt khác nhau thế nào, tăng cao do đâu, cách kiểm soát tình trạng này là những thắc mắc thường gặp.
Cholesterol là gì?
Cholesterol là chất béo dạng sáp do gan sản xuất ra, cũng có trong nhiều loại thực phẩm. Cholesterol tích tụ quá nhiều trong máu có thể dẫn đến tắc nghẽn động mạch, tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đau tim hoặc đột quỵ. Cơ thể cần cholesterol để hoạt động bình thường, là thành phần không thể thiếu để tạo nên màng tế bào, một số loại nội tiết tố, chức năng của dây thần kinh, cơ, da, gan, ruột.
Cholesterol tốt và xấu khác nhau thế nào?
Cholesterol tốt (HDL) giúp vận chuyển cholesterol từ máu đi về gan, đồng thời cũng đưa cholesterol ra khỏi các mảng xơ vữa động mạch, hạn chế gây ra các biến chứng tim mạch nguy hiểm. Trong đó, LDL được coi là cholesterol xấu vì khi dư thừa, chúng làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch.
Nguyên nhân nào khiến cholesterol cao?
Ăn phẩm như thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa nguyên chất và lòng đỏ trứng có thể khiến cholesterol tăng. Thừa cân có thể làm tăng mức cholesterol xấu và giảm mức cholesterol tốt. Sau khi phụ nữ mãn kinh, mức cholesterol xấu của họ có xu hướng tăng lên.
Hút thuốc lá có thể làm tăng mức cholesterol do nicotine - thành phần chính trong các sản phẩm thuốc lá. Khi hút thuốc lá, một lượng lớn nicotine đi vào máu qua phổi, cơ thể tiết ra chất dẫn truyền thần kinh gọi là catecholamine. Sự gia tăng catecholamine thúc đẩy cơ thể sản xuất cholesterol xấu.
Ở trạng thái căng thẳng, hormone cortisol tăng đột biến, khiến cholesterol trong cơ thể tăng cao. Mỗi người cố gắng giữ tinh thần thoải mái bằng cách tập thể dục, thiền, thực hiện các bài tập thở. Một số loại thuốc có thể khiến mức cholesterol trong máu cao hơn bình thường bằng cách thay đổi chuyển hóa lipid.
Làm thế nào giảm mức cholesterol?
Mỗi người có thể giảm mức cholesterol bằng cách thay đổi lối sống như ăn thực phẩm ít chất béo, chất béo bão hòa và cholesterol, loại bỏ da cùng mỡ khỏi thịt, gia cầm với cá. Ưu tiên ăn đồ ăn nướng, luộc, rang hoặc luộc thay vì đồ chiên, bổ sung trái cây, rau mỗi ngày. Ăn ngũ cốc, bánh mì, gạo và mì ống làm từ ngũ cốc nguyên hạt.
Tập thể dục ít nhất 30 phút ở mức độ vừa phải mỗi ngày giúp cải thiện sức khỏe tim mạch. Mỗi người nên trao đổi với bác sĩ về cách tập thể dục an toàn. Người thừa cân nên giảm cân, bỏ thuốc lá, dùng thuốc điều trị cholesterol theo chỉ định của bác sĩ.
Nên kiểm tra cholesterol ở tuổi nào?
Mỗi người nên kiểm tra mức cholesterol khi còn trẻ. Người trưởng thành từ 20 tuổi chủ động kiểm tra mức cholesterol định kỳ 5 năm một lần. Nam giới từ 45 tuổi, nữ giới từ 50 tuổi, người thừa cân, béo phì, huyết áp cao, mắc bệnh đái tháo đường, tiền sử gia đình bị cholesterol cao hoặc đau tim, hút thuốc lá, ít vận động... nên kiểm tra chỉ số này thường xuyên hơn.
Lê Nguyễn (Theo WebMD)
Độc giả đặt câu hỏi bệnh tim mạch tại đây để bác sĩ giải đáp