Thay van hai lá cho bệnh nhân thấp tim lâu năm

Bà Phúc bị thấp tim từ lúc trẻ, từng cắt tuyến giáp bán phần 9 năm trước, sau mổ bị suy giáp, rung nhĩ cơn, điều trị bằng thuốc không thường xuyên. Thấp tim là bệnh viêm cấp tính có tính chất toàn thân liên quan đến miễn dịch, xảy ra sau khi người bệnh bị nhiễm liên cầu khuẩn bêta tan huyết nhóm A.

Tháng 6 năm ngoái, bà Phúc bị tai biến nhồi máu não đa ổ, di chứng yếu nửa người phải, cấp cứu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội. Bác sĩ chẩn đoán bà hẹp van hai lá khít do tiến triển của thấp tim, hở van hai lá nhẹ - vừa, hở van động mạch chủ nhẹ, rung nhĩ cơn, tăng huyết áp, suy giáp, điều trị nội khoa theo nguyện vọng cá nhân.

Bà tái khám vào tháng 4 năm nay, kết quả chẩn đoán van hai lá hẹp nặng, suy tim mức độ hai, bác sĩ quyết định mổ tim hở, sử dụng van tim thế hệ mới để thay van hai lá. Ngày 29/8, PGS.TS.BS.CKII Nguyễn Hữu Ước, Trưởng khoa Phẫu thuật Tim, Mạch máu và Lồng ngực, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết van nhân tạo này có hiệu năng về huyết động tốt hơn và độ bền tốt hơn so với các loại van sinh học trước đây. Bệnh nhân lớn tuổi, nhiều bệnh nền, cần phẫu thuật sớm, tránh nguy hại sức khỏe.

Êkíp tiếp cận tim người bệnh bằng đường mổ trên ngực, cho ngừng tim và sử dụng hệ thống tuần hoàn ngoài cơ thể - CEC để thay thế hoạt động của tim trong cuộc mổ. Van tim bị bệnh được cắt bỏ, thay bằng van sinh học mới, đảm bảo chính xác, an toàn. Sau khi thay van tim, êkíp phẫu thuật khởi động tim đập trở lại trước khi ngừng CEC.

Phó giáo sư Ước cho biết bệnh nhân có vóc dáng nhỏ, cao 1,53 m và nặng 52 kg, van tim chủ yếu hẹp khít nên các buồng tim giãn không nhiều, phẫu thuật viên thao tác khó khăn. Có khoảng 5-6 đường vào van hai lá nhưng đều nhỏ, phẫu thuật viên phải lựa chọn đường vào qua hai nhĩ, phức tạp hơn nhưng nhìn rõ van bệnh lý nhất. Khi lựa chọn kích cỡ van tim nhân tạo, người bệnh chỉ vừa với van nhân tạo số 25 - loại van hai lá nhỏ nhất hiện nay. Ca phẫu thuật thành công. Sau mổ, van tim hoạt động tốt.

Thay van hai lá sinh học giúp bà Phúc giảm nguy cơ hình thành cục máu đông. Người bệnh duy trì thuốc chống đông trong khoảng 1-2 tháng sau phẫu thuật thay vì cả đời như van cơ học, có thể sinh hoạt như người bình thường. Bà phục hồi nhanh, hết khó thở, nhịp tim đều.

Phó giáo sư Ước cho biết bệnh thấp tim có biểu hiện lâm sàng ở nhiều cơ quan song tổn thương ở tim là nguy hiểm nhất, có thể gây tử vong. Khoảng 20-30 năm trước, bệnh thấp tim rất phổ biến. Hiện, số lượng mắc mới thấp tim ở Việt Nam có xu hướng giảm do điều kiện y tế và chất lượng cuộc sống được cải thiện. Tuy nhiên, biến chứng của các ca thấp tim từ trước vẫn là gánh nặng y tế cần được quan tâm.

Diễn tiến của bệnh thấp tim theo thời gian là nguyên nhân chủ yếu gây ra vấn đề van tim. Tổn thương trên van hai lá và van động mạch chủ có thể gây hở hoặc hẹp van tim. Hẹp van hai lá dễ dẫn đến tăng áp lực mạch phổi, suy tim, tim to, rung nhĩ, cục máu đông. Hở van hai lá dễ dẫn đến suy tim tiến triển, rối loạn nhịp tim và viêm nội tâm mạc. Trường hợp bệnh nhân bị hẹp van hai lá ở mức độ nặng, bị co rút, vôi hóa van hoặc có huyết khối ở nhĩ trái được phẫu thuật sửa hoặc thay van.

Phòng ngừa bệnh thấp tim bằng việc thực hiện lối sống lành mạnh và sinh hoạt điều độ. Mỗi người giữ môi trường sống, vệ sinh cơ thể sạch sẽ, giữ ấm vùng cổ, ngực, mũi họng mùa đông, chế độ dinh dưỡng đầy đủ để nâng cao sức đề kháng. Người mắc bệnh viêm họng, viêm amidan và viêm xoang cần tới gặp bác sĩ để điều trị triệt để.

Hiện, chưa có vaccine chống liên cầu khuẩn beta tan huyết nhóm A. Phát hiện sớm, xử lý kịp thời khi có dấu hiệu nhiễm bệnh giúp việc điều trị hiệu quả hơn. Trẻ em 5-15 tuổi, có các dấu hiệu viêm họng kèm đau mỏi, sưng các khớp, tức ngực, hồi hộp và khó thở, đau vùng tim kèm theo bất thường về thần kinh vận động... cần khám ngay.

Ly Nguyễn

*Tên người bệnh đã được thay đổi

Độc giả gửi câu hỏi về bệnh tim mạch tại đây để bác sĩ giải đáp