TP HCMThiếu niên 15 tuổi đau bìu nhưng ngại nói bố mẹ đưa đi khám, hai ngày sau sưng to, đau nhiều, vào viện trễ, không thể giữ được tinh hoàn bên phải.
Ngày 29/7, TS.BS Phạm Ngọc Thạch, Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng 2, cho biết do thời gian xoắn đã lâu, tinh hoàn hoại tử nên phải cắt bỏ. Trường hợp này nếu đến sớm, xử trí cấp cứu nhanh, gần như 100% sẽ giữ lại được tinh hoàn.
Theo một nghiên cứu, bệnh nhân xoắn tinh hoàn được phát hiện sớm và điều trị trong 6 giờ đầu, tỷ lệ hồi phục chức năng tinh hoàn gần như 100%. Phát hiện trong khoảng từ 6-12 giờ, tỷ lệ còn 50%. Nếu đến trong khoảng 12-24 giờ, cơ hội cứu tinh hoàn chỉ còn khoảng 20%. Đến sau 24 giờ, sẽ không thể cứu được tinh hoàn.
Trẻ bị xoắn tinh hoàn thường hay đau vào ban đêm. "Không ít bố mẹ cho rằng đêm hôm đến bệnh viện bất tiện, ráng chờ đến mai mới đưa trẻ đi khám mà không biết rằng chờ như vậy đã làm mất thời gian vàng điều trị", bác sĩ Thạch nói.
Bác sĩ Bệnh viện Nhi đồng 2 phẫu thuật cho trẻ. Ảnh: Bệnh viện cung cấp
BS.CK2 Phan Tấn Đức, Trưởng Khoa Thận niệu, cho biết chứng kiến nhiều bố mẹ rất đau lòng khi biết tin trẻ bị cắt mất tinh hoàn, trong khi chỉ cần phát hiện sớm và đưa trẻ đi điều trị kịp thời đã giữ được tinh hoàn.
Xoắn tinh hoàn có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, thường gặp nhất trong giai đoạn chu sinh và quanh tuổi dậy thì. Thời gian gần đây, trẻ bị xoắn tinh hoàn đến bệnh viện điều trị thường gặp ở tuổi dậy thì. Các em có tâm lý ngại ngùng, che giấu, không nói sớm cho bố mẹ biết để đưa đi khám. Một số trẻ khác nói nhưng bố mẹ không để ý, không nghĩ là tình trạng khẩn cấp, nên đưa đến viện trễ.
6 tháng đầu năm nay, Bệnh viện Nhi đồng 2 tiếp nhận điều trị cho gần 20 trường hợp xoắn tinh hoàn, theo BS.CKI Phan Nguyễn Ngọc Tú, Phòng Kế hoạch Tổng hợp. Đa số trường hợp đến viện điều trị trễ sau 24 giờ, tỷ lệ chữa trong "thời gian vàng" rất ít.
Phụ huynh cần lưu ý những dấu hiệu nghi ngờ trẻ bị xoắn tinh hoàn như đau bìu một bên đột ngột và dữ dội, thường xuất hiện vào ban đêm, sưng đỏ bìu, buồn nôn và nôn, có thể kèm đau vùng bụng thấp. Một số trẻ có triệu chứng không điển hình như đau bụng hạ vị lệch trái hoặc phải trước, sau đó mới xuất hiện đau bìu.
"Khi trẻ than phiền đau nửa bụng dưới, nên quan sát hoặc hỏi trẻ có đau bìu cùng bên hay không, tránh bỏ sót tình trạng xoắn ở giai đoạn sớm", bác sĩ Thạch khuyến cáo.
Trong cấp cứu xoắn tinh hoàn, người bệnh và bác sĩ luôn chạy đua với thời gian để tìm kiếm cơ hội cứu bộ phận này cho người bệnh. Thời gian vàng để cứu sống là trong vòng 6 giờ từ khi khởi phát tình trạng xoắn của thừng tinh, nếu không chứng bệnh này có thể làm tổn thương (nhồi máu) vĩnh viễn tinh hoàn của trẻ. Bác sĩ phẫu thuật sẽ cắt bỏ tinh hoàn bị tổn thương nếu xoắn tinh hoàn không được điều trị kịp thời.
Với những trường hợp đã mất một bên tinh hoàn, phụ huynh lưu ý tránh cho trẻ chơi các môn thể thao có tính đối kháng như đá banh, tập võ để phòng nguy cơ chấn thương làm vỡ bên còn lại. Trẻ đã cắt một bên cần tái khám thường xuyên để được thăm khám, theo dõi các chức năng của tinh hoàn còn lại, bao gồm chức năng sinh tinh và nội tiết. Trường hợp cần thiết, như suy giảm nội tiết tố, người bệnh cần được kịp thời điều trị để tránh các biến chứng và ảnh hưởng tâm lý về sau.
Mất một bên tinh hoàn nhưng bên còn lại có chức năng sinh tinh bình thường thì người nam vẫn có thể sinh con. Một số người bệnh mong muốn dự phòng trong khả năng sinh con về sau bằng cách gửi tinh trùng vào ngân hàng tinh trùng. Người thiếu tự tin vì mất một tinh hoàn, có thể đặt tinh hoàn nhân tạo để tránh mặc cảm về khiếm khuyết cơ thể.
Lê Phương