Xoắn tinh hoàn

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi TS.BS Trà Anh Duy, Trung tâm Sức khỏe Nam giới Men's Health.

Phân loại

- Xoắn cả bó mạch thừng tinh gây hoại tử tinh hoàn và mào tinh, thường gặp nhất.

- Xoắn tinh hoàn đơn thuần là khi có sự bất thường về cố định mào tinh - tinh hoàn và có một mạc treo giữa mào tinh với tinh hoàn, có thể bị xoắn quanh mạc treo. Loại xoắn này ít gặp hơn.

- Xoắn phần phụ của mào tinh - tinh hoàn cũng ít gặp và triệu chứng lâm sàng không nặng nề như hai loại trên.

Triệu chứng

- Bìu đột ngột đau dữ dội, sưng đỏ ở vùng da tương ứng, tinh hoàn bên đau cao hơn bên còn lại, có thể kèm theo đau bụng dưới, buồn nôn và nôn ói.

- Xoắn tinh hoàn ở thanh niên có thể đau ít nên thường tạo tâm lý chủ quan cho người bệnh, vô tình làm bệnh diễn tiến nặng hơn.

- Với trẻ em, thì triệu chứng thường gặp nhất là đột nhiên quấy khóc khó dỗ, kèm với các triệu chứng của người trưởng thành.

Độ tuổi

Xoắn tinh hoàn thường xảy ra từ 13 đến 42 tuổi, nhưng 50% trường hợp từ 16 đến 21 tuổi. Ngoài ra, một số bệnh nhân có tiền sử bị đau tinh hoàn tái phát, tinh hoàn ẩn hoặc di động, thoát vị bẹn thì tăng nguy cơ bị xoắn.

Ảnh hưởng

Người bệnh có điểm chung là tinh hoàn có thể di chuyển tự do trong bìu. Nhưng không phải ai gặp tình trạng này cũng đều bị xoắn tinh hoàn.

Tinh hoàn xoay bất thường làm cho mạch máu ở thừng tinh bị xoắn nhiều lần dẫn đến thiếu máu nuôi cấp tính. Nếu tình trạng này kéo dài hơn 6 giờ, các tế bào trong tinh hoàn, đặc biệt là tế bào sinh tinh sẽ thiếu dưỡng chất và quá trình chết tế bào sẽ diễn ra.

Thời gian thiếu máu càng kéo dài thì số tế bào chết đi càng nhiều. Đến một lúc, cả tinh hoàn không còn sử dụng được (thường sau 24 giờ) thì nguy cơ phải cắt bỏ.

Chẩn đoán

Chẩn đoán chủ yếu dựa vào triệu chứng của bệnh. Nhưng vì triệu chứng này cũng có thể xuất hiện trong bệnh viêm tinh hoàn - mào tinh cấp, thoát vị bẹn nên bác sĩ sẽ chẩn đoán và đưa ra hướng điều trị hợp lý.

Siêu âm cũng là một phương tiện cần thiết để chẩn đoán bệnh. Một số trường hợp khẩn cấp có thể phẫu thuật mà không cần siêu âm trước.

Điều trị

Xoắn tinh hoàn là một cấp cứu ngoại khoa, vì vậy phẫu thuật tháo xoắn sớm là rất cần thiết. Tuy nhiên, bệnh nhân có tâm lý ngại đi khám do đau ở vị trí nhạy cảm nên điều trị bị gián đoạn, hậu quả nặng nề, nhất là mất tinh hoàn.

Phẫu thuật tháo xoắn thường được thực hiện có gây mê, nghĩa là không có ý thức. Sau khi tháo xoắn, bác sĩ sẽ cố định tinh hoàn vào bìu để hạn chế di chuyển và tái phát, đồng thời dự phòng xoắn ở bên đối diện.

Người bệnh đến viện trước 6 giờ thì khả năng bảo tồn được tinh hoàn là 90%, sau 12 giờ khả năng này còn 50% và sau 24 giờ chỉ còn 10%. Vì vậy đến viện sớm khi có các triệu chứng nghi ngờ là yếu tố quan trọng quyết định bệnh.

Phòng ngừa

Người có những yếu tố nguy cơ nêu trên, hoặc gia đình có tiền sử xoắn tinh hoàn nên đi kiểm tra và theo dõi chặt chẽ những triệu chứng của bệnh. Đến viện khám ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ.

Mỹ Ý