Chiều 28.10, tại phiên giám sát của Quốc hội về thị trường bất động sản và nhà ở xã hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng đã báo cáo giải trình một số nội dung các đại biểu Quốc hội quan tâm trong lĩnh vực tín dụng.
Theo Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, vốn cho bất động sản thường có giá trị lớn, thời hạn dài, nên thường được huy động từ nhiều kênh. Trong đó, vốn vay từ ngân hàng chỉ là một kênh.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng giải trình trước Quốc hội chiều 28.10
ẢNH: GIA HÂN
Tuy nhiên, các ngân hàng ngoài kinh doanh còn phải đảm bảo tỷ lệ an toàn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước, đảm bảo thu hồi vốn để sẵn sàng chi trả cho người gửi tiền. Nếu không sẽ gây hệ lụy với chính ngân hàng, cũng như an toàn hệ thống.
Do đó, ngay cả khi dự án bất động sản khả thi, có khả năng trả nợ, nhưng có khả năng ngân hàng vẫn từ chối cho vay vì nhiều lý do.
Ví như thời hạn vay dự án không phù hợp với khả năng cân đối vốn của ngân hàng. Các ngân hàng thường huy động chủ yếu là vốn ngắn hạn, trong khi cho vay cho các dự án bất động sản thường dài hạn. Hoặc ngân hàng có thể đang ưu tiên cho các mục đích cấp bách hơn.
Dù vậy, về tiếp cận tín dụng, thời gian qua, tín dụng bất động sản tăng nhanh, cao hơn mức tăng trưởng chung của nền kinh tế. Số dư nợ tín dụng bất động sản là 3,15 triệu tỉ đồng, chiếm 25% tổng dư nợ chung nền kinh tế.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cũng cho biết, bà rất lưu ý tới một footnote (thông tin chú thích) tại báo cáo giám sát của Quốc hội, dẫn thông tin từ Bộ Xây dựng cho biết, tại nửa cuối năm 2022, việc tiếp cận tín dụng bất động sản khó khăn, ngay cả khi doanh nghiệp có tài sản đảm bảo.
Thống đốc Nguyễn Thị Hồng giải thích, đến thời điểm này, các ngân hàng trong hệ thống vẫn chưa quên sự cố rút tiền hàng loạt tại SCB bắt đầu từ 6.10.2022.
"Đây là sự cố quy mô lớn chưa từng có tiền lệ, ảnh hưởng lan truyền tới thanh khoản các tổ chức tín dụng, nhà đầu tư nước ngoài và tỷ giá (tăng tới 10%)", bà Hồng nói và cho hay tại thời điểm đó, Ngân hàng Nhà nước đặt mục tiêu cao nhất là an toàn hệ thống, khả năng chi trả của người gửi tiền, do đó, đã thực hiện nhiều biện pháp để đảm bảo thanh khoản hệ thống.
"Tới tháng 12, khi tình hình ổn định, thanh khoản cải thiện, cơ quan này mới nới room tín dụng. Nhờ các biện pháp này, hệ thống tín dụng an toàn như ngày hôm nay", bà Hồng nói thêm.
Theo nữ Thống đốc, thời điểm đó, các ngân hàng lo ngại người dân sẽ rút tiền, nên thận trọng cho vay mới, nhất là dự án bất động sản có kỳ hạn vay dài.
Gói tín dụng cho nhà ở xã hội đã tăng lên 145.000 tỉ đồng
Liên quan tới phản ánh lãi suất vay còn cao, bà Hồng mong Quốc hội chia sẻ với cố gắng của các ngân hàng. Thực tế, lãi suất cho vay đã giảm 3% so với từ đầu 2022 đến nay. Ngoài ra, khi doanh nghiệp, người dân khó khăn, các ngân hàng đã dùng nguồn lực để giảm lãi, thuế, lên tới 60.000 tỉ đồng.
Thực tế, các khoản cho vay bất động sản có kỳ hạn dài so với vay ngắn hạn, do tiền gửi dài lãi suất huy động cao hơn. Ngân hàng Nhà nước luôn chỉ đạo đơn giản hóa, tiết kiệm thời gian, nguồn lực và chi phí để hạ lãi suất.
Về tín dụng đối với nhà ở xã hội, bà Hồng cho biết, báo cáo của Quốc hội đã chỉ ra sự mất cân đối trong thị trường, phân khúc nhà ở xã hội hạn chế.
Tuy nhiên, để thực hiện mục tiêu phát triển nhà ở xã hội, bà Hồng cho rằng, phụ thuộc nhiều vào nguồn lực tài chính. Hiện có một số chương trình cho vay nhà ở xã hội như cho vay theo Nghị định 100 qua Ngân hàng Chính sách xã hội; cho vay hộ nghèo xây dựng nhà ở phòng tránh bão lụt ở miền Trung…
Bà Hồng đồng tình với các đại biểu cho rằng đã là nhà ở xã hội thì chính sách hỗ trợ phải từ ngân sách Nhà nước. Thời gian qua, ngân sách chưa có nhiều, hệ thống ngân hàng đưa ra gói 120.000 tỉ đồng, và tới nay tăng lên 145.000 tỉ đồng để phát triển nhà ở xã hội.
Nguồn này, bà Hồng cho hay, các ngân hàng huy động từ người dân, lãi suất giảm 1,5 - 2%/năm với chủ đầu tư trong 3 năm, người vay trong 5 năm. Song, bà Hồng thừa nhận, số giải ngân ít, tới nay mới chỉ được 1.700 tỉ đồng.
Tuy nhiên, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước cho biết, đây là giai đoạn đầu của chương trình này. Ngoài ra, sau dịch Covid-19, người thu nhập thấp rất khó khăn, nên nhu cầu vốn chưa cao. Nhưng tới đây khi khó khăn bớt đi, nhu cầu sẽ tăng lên. "Cần nguồn lực của ngân sách, khảo sát nhu cầu sở hữu nhà hay thuê nhà để có giải pháp phù hợp", bà Hồng nói.