'Đại án' Xuyên Việt Oil: Gây thất thoát 1.463 tỉ, tài khoản chỉ còn hơn 4 tỉ

Trong vụ án xảy ra tại Công ty TNHH Thương mại vận tải và du lịch Xuyên Việt Oil (gọi tắt là Xuyên Việt Oil), Viện KSND tối cao truy tố bà Mai Thị Hồng Hạnh, Giám đốc kiêm Chủ tịch HĐQT doanh nghiệp này, về 2 tội danh "vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát lãng phí" và "đưa hối lộ".

Cáo trạng cho thấy, Xuyên Việt Oil do bà Hạnh nắm giữ 98% vốn góp, 2% còn lại do em gái ruột đứng tên hộ. Thực tế, bà Hạnh là chủ sở hữu duy nhất, có toàn quyền định đoạt về tài sản, tài chính và mọi hoạt động kinh doanh của công ty.

Tính đến năm 2023, Xuyên Việt Oil có 15 chi nhánh, 6 cửa hàng kinh doanh xăng dầu và 9 công ty liên quan, đều do bà Hạnh thành lập hoặc mua lại cổ phần, sau đó tự đứng tên hoặc nhờ người đứng tên đại diện pháp luật.

Dùng tiền bình ổn giá mang đi hối lộ, mua bất động sản

Theo quy định, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải mở tài khoản Quỹ bình ổn giá (BOG) tại ngân hàng thương mại và phải thực hiện trích tiền trên cơ sở số lượng doanh thu bán hàng để nhập vào quỹ. Mục đích sử dụng duy nhất của quỹ này là bình ổn giá khi giá dầu trên thế giới có biến động, cần điều chỉnh giá trong nước nhằm ổn định thị trường, nghiêm cấm sử dụng vào mục đích khác.

Tuy nhiên, khi được Nhà nước giao thu hộ tiền Quỹ BOG, bà Hạnh đã không chỉ đạo nhân viên công ty thực hiện các quy định về trích lập Quỹ BOG theo thông báo điều hành của Bộ Công thương. Thay vào đó, bị can chỉ đạo chuyển tiền từ Công ty Xuyên Việt Oil (trong đó có tiền Quỹ BOG thu từ người tiêu dùng) vào tài khoản cá nhân để sử dụng vào mục đích của mình, đồng thời báo cáo gian dối về số dư thực tế.

Từ tháng 10.2016 đến tháng 6.2023, để đối phó với hoạt động thanh tra, kiểm tra, theo dõi, giám sát của các cơ quan quản lý, bà Hạnh chỉ đạo nhân viên kế toán lập 81 báo cáo theo định kỳ hàng tháng rồi gửi đến Bộ Công thương, Bộ Tài chính về số dư Quỹ BOG. Các báo cáo đều thể hiện số dư không đúng với số dư phát sinh có trong Quỹ BOG.

Điển hình là tháng 5.2023, trên cơ sở chỉ đạo của Mai Thị Hồng Hạnh, Xuyên Việt Oil có công văn gửi Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công thương) báo cáo số dư Quỹ BOG là 219 tỉ đồng, nhưng số dư thực tế chỉ có 2 triệu đồng.

Tháng 8.2023, Bộ Công thương ra quyết định thu hồi giấy phép kinh doanh, yêu cầu Xuyên Việt Oil chuyển ngay toàn bộ số tiền Quỹ BOG tại doanh nghiệp vào ngân sách. Thế nhưng, bà Hạnh không còn khả năng hoàn trả, vì số tiền trên đã dùng vào mua bất động sản, cho vay, chi hối lộ cho các quan chức thuộc Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Cục thuế TP.HCM…

36 tài khoản ngân hàng chỉ còn hơn 4 tỉ đồng

Vẫn theo cáo trạng, thuế bảo vệ môi trường là loại thuế gián thu, thu vào sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường, trong đó có hàng hóa là xăng, dầu. Người chịu thuế là người tiêu dùng, số tiền thuế được tính vào giá bán hàng hóa và đã đưa cho người bán khi mua hàng, để người bán hàng thay người mua hàng nộp vào ngân sách.

Do vậy, tiền thuế bảo vệ môi trường không phải là tiền từ vốn, tài sản, lợi nhuận kinh doanh của thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu. Họ chỉ là người giúp Nhà nước thực hiện việc thu hộ tiền thuế từ người tiêu dùng, có trách nhiệm quản lý và thay người tiêu dùng nộp vào ngân sách theo định kỳ.

Từ tháng 10.2021 đến tháng 7.2022, mặc dù đã thu hộ cho Nhà nước số tiền thuế bảo vệ môi trường hơn 1.244 tỉ đồng nhưng bà Hạnh không thực hiện và cũng không chỉ đạo nhân viên thực hiện nộp vào ngân sách mà chuyển sang các tài khoản cá nhân để sử dụng vào mục đích khác (đầu tư bất động sản, đưa hối lộ, cho vay…). Đây cũng là số tiền ngân sách nhà nước bị  thất thoát do bà Hạnh gây ra. 

Viện KSND tối cao dẫn công văn của Trung tâm thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam (tháng 9.2023) cho thấy, các công ty của bà Hạnh đang có dư nợ xấu hơn 6.178 tỉ đồng tại các ngân hàng BIDV, SHB, Agribank…

Thế nhưng, trong 17 tài khoản tại 8 ngân hàng của bà Hạnh và 19 tài khoản của Công ty Xuyên Việt Oil tại 5 ngân hàng, hiện chỉ có hơn 4 tỉ đồng và 244 USD. Vì thế, bà Hạnh không còn khả năng tài chính để chuyển nộp tiền thuế đã thu hộ vào ngân sách nhà nước.

Quá trình giải quyết vụ án, cơ quan điều tra đã phong tỏa 36 tài khoản của bà Hạnh và Công ty Xuyên Việt Oil, kê biên tài sản 11 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu nhà ở của bà Hạnh, tạm dừng giao dịch 46 quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu nhà ở của bà này.

Cùng với đó là 8 quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu nhà ở của Công ty Xuyên Việt Oil, 14 quyền sử dụng đất hoặc quyền sở hữu nhà ở mà Xuyên Việt Oil có góp vốn hoặc sở hữu của bà Hạnh…