Tinh thể gout có thể hình thành ở bất kỳ khớp nào trong cơ thể, khi lượng axit uric trong máu dư thừa và kết tinh.
Tinh thể bệnh gout còn được gọi là tinh thể urat monosodium. Chúng được tạo thành từ axit uric kết tinh, một chất hóa học có sẵn trong máu. Cơ thể tạo ra axit uric khi xử lý thực phẩm có chứa purin, chủ yếu là thịt và các sản phẩm từ thịt.
Thông thường cơ thể đào thải axit uric dư thừa qua thận hoặc hệ tiêu hóa. Khi lượng axit uric trong máu quá nhiều, chúng có thể tích tụ và tạo thành những tinh thể nhỏ giữa các khớp. Sự tích tụ tinh thể có thể dẫn đến tình trạng viêm, đau là bệnh gout.
Loại bỏ axit uric dư thừa có thể không hiệu quả do vấn đề về chuyển hóa như tiểu đường hoặc chức năng thận suy yếu. Axit uric dư thừa đôi khi cũng do chế độ ăn uống và các yếu tố lối sống. Ví dụ, người ăn nhiều thực phẩm giàu purin như thịt đỏ hoặc thường xuyên uống rượu cũng có thể phát triển tinh thể gout.
Tinh thể bệnh gout có thể hình thành ở bất kỳ khớp nào trong cơ thể, nhưng gốc ngón chân cái là vị trí phổ biến nhất. Nguyên nhân là vì axit uric rất nhạy cảm với nhiệt độ. Ngón chân ở xa tim nên chúng thường là nơi lạnh nhất trên cơ thể, khiến axit uric dễ kết tinh hơn.
Các vị trí phổ biến khác gồm đầu gối, mắt cá chân, cổ tay, khuỷu tay, khớp bàn tay, khớp bàn chân. Tinh thể gout tích tụ có thể khiến khớp đỏ, sưng, đau dữ dội. Cơn đau có thể chỉ giới hạn ở một khớp hoặc các khớp khác nhau trên khắp cơ thể. Các khớp bị ảnh hưởng thường đỏ và sưng.
Tinh thể gout có thể hình thành và gây đau ở nhiều khớp trên cơ thể như đầu gối, tay, chân. Ảnh: Minh Minh
Đôi khi, các tinh thể tích tụ nhiều đến mức gây ra các cục u có thể nhìn thấy dưới da. Chúng được gọi là tophi, thường không đau hoặc mềm. Tuy nhiên, theo thời gian, tophi có thể dẫn đến tổn thương khớp vĩnh viễn.
Ở một số người bệnh, các đợt bùng phát gout xảy ra không thường xuyên và nhanh chóng khỏi, trong khi số khác trải qua cơn đau mạn tính. Người bệnh cũng có thể bị sốt và cảm thấy rất mệt mỏi, kiệt sức. Sự tích tụ axit uric dẫn đến tinh thể gout còn có thể dẫn đến các vấn đề về thận như sỏi thận.
Để chẩn đoán gout, bác sĩ xét nghiệm chọc khớp bằng cách đưa kim vào khớp bị ảnh hưởng và lấy một ít dịch khớp. Không thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh gout, các biện pháp điều trị chủ yếu nhằm kiểm soát các triệu chứng. Bước đầu tiên là điều trị tình trạng viêm và đau. Bác sĩ có thể kê thuốc giảm đau, chống viêm và thuốc giảm axit uric. Loại thuốc phù hợp phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các tinh thể bệnh gout và các tình trạng sức khỏe liên quan.
Để giảm đau và khó chịu do tinh thể gout, người bệnh có thể chườm đá vào khớp bị ảnh hưởng, nâng cao khớp, uống nhiều nước để trung hòa axit uric. Người bệnh cũng cần thay đổi chế độ ăn uống và lối sống như hạn chế thực phẩm hải sản, thịt đỏ, tránh bia rượu... giàu purin. Tập thể dục thường xuyên giúp gia tăng sức mạnh của các nhóm cơ quanh khớp, duy trì sự linh hoạt của xương khớp. Kiểm soát tốt cân nặng bởi thừa cân, béo phì tạo áp lực lên các khớp bị viêm, khiến tình trạng nặng hơn.
Anh Ngọc (Theo Healthline)