Sau khi UBND TP.HCM chấp thuận cho sử dụng bảng giá đất được ban hành theo Luật Đất đai năm 2013 (nhân với hệ số điều chỉnh giá đất theo quyết định 56/2023) để giải quyết nghĩa vụ tài chính, thuế về đất đai cho đến khi ban hành bảng giá đất mới, chỉ trong ngày 22-9, cơ quan thuế đã giải quyết xong cho 1.800 hồ sơ.
Như vậy vẫn còn 14.000 hồ sơ chờ được xử lý.
Thêm lực lượng, làm thêm giờ để giải quyết hồ sơ tồn đọng
Ngày 23-9, ghi nhận của Tuổi Trẻ tại một số chi cục thuế cho thấy nhiều người dân sốt ruột đã lên cơ quan thuế để hỏi về tiến độ giải quyết hồ sơ, nhưng lượng người đến không quá đông. Cơ quan thuế cũng thông tin đến người dân về ngày trả hồ sơ để người dân biết tiến độ.
Tại Chi cục Thuế quận Gò Vấp, sáng 23-9 có hơn 20 người dân đến làm thủ tục, trong đó có cả những người hỏi kết quả giải quyết hồ sơ, người nộp hồ sơ nhà đất mới và người nộp hồ sơ lệ phí trước bạ xe.
Ngay cửa ra vào và khu vực tiếp dân, cơ quan thuế đã dán thông báo lịch trả kết quả hồ sơ nhà đất.
Theo lịch này, hồ sơ nhà đất còn tồn sẽ được trả từ sáng 24-9 đến 1-10. Trong đó sáng 24-9 sẽ trả hồ sơ mà cơ quan thuế đã nhận từ ngày 1-8 đến 2-8.
Buổi chiều 24-9 sẽ trả hồ sơ mà cơ quan thuế đã nhận từ ngày 3-8 đến 5-8. Theo lịch như vậy đến ngày 1-10 cơ quan thuế trả hết hồ sơ đã nhận ngày 30-8.
Lãnh đạo Chi cục Thuế Gò Vấp cho biết việc niêm yết cụ thể như trên để minh bạch và để người dân biết trước thời điểm sẽ được trả hồ sơ.
Cơ quan này cũng tăng thêm lực lượng cho bộ phận trước bạ nhà đất để đẩy nhanh tiến độ xử lý hồ sơ nhà đất còn tồn đọng.
Chi cục Thuế quận Gò Vấp còn tồn 986 hồ sơ thuế nhà đất, trong đó có 555 hồ sơ nhận trong tháng 8 và 431 hồ sơ nhận trong tháng 9. Trong số này có 789 hồ sơ thuộc diện phải nộp thuế, số còn lại thuộc diện không phải nộp thuế (tặng cho, thừa kế...).
Trong khi đó, Chi cục Thuế quận Bình Thạnh cho biết do đã xử lý trước các hồ sơ thuộc diện không phải nộp thuế như cho tặng, di sản... nên chi cục đang tập trung xử lý các hồ sơ thuộc diện nộp thuế như chuyển nhượng, tính tiền sử dụng đất.
Sáng cùng ngày, có khoảng 10 cuộc gọi thông qua chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai để hỏi về tiến độ giải quyết hồ sơ. Chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai cũng đã giải thích cho người dân.
Tại Chi cục Thuế quận 1, theo ghi nhận vào trưa 23-9 cũng có chưa đến 10 người đến nộp hồ sơ thuế. Tại phòng xử lý hồ sơ của Chi cục Thuế TP Thủ Đức, các công chức của bộ phận trước bạ nhà đất cho hay tích cực giải quyết hồ sơ cho người dân.
Trên bàn làm việc của mỗi công chức, các tập hồ sơ nhà đất còn tồn đọng xếp ngay ngắn chồng lên nhau cao quá đầu người. Trong khi đó các hồ sơ nộp dưới hình thức điện tử chưa kịp xử lý cũng còn rất lớn.
Theo các cán bộ tại đây, để đẩy nhanh xử lý hồ sơ cho người dân, một mặt cơ quan thuế sẽ tăng cường thêm lực lượng, một mặt cán bộ thuế sẽ làm thêm giờ.
Vì ngoài hồ sơ cũ còn tồn, còn phát sinh thêm các hồ sơ mới từ văn phòng đăng ký đất đai khiến khối lượng công việc tăng lên.
Người dân, doanh nghiệp vẫn "đứng ngồi không yên"
Tại khu vực tiếp nhận hồ sơ, những người dân và môi giới cũng sốt ruột lên Chi cục Thuế TP Thủ Đức để hỏi thăm về tiến độ xử lý hồ sơ.
Ông Đặng Hùng Khang (môi giới bất động sản) cho biết từ tháng 8 đến nay, ông trực tiếp làm hồ sơ chuyển nhượng cho ba khách hàng bán nhà và đất nền nhưng ách tắc thủ tục tính thuế nên cả ông và khách hàng đều mong ngày mong đêm.
Khi biết các thủ tục đã được khơi thông, ông Khang lên chi cục thuế để hỏi thăm tiến độ. Theo ông Khang, trong các hồ sơ đang chờ tính thuế, có bên mua nhà đang chờ giải ngân khoản vay 1 tỉ đồng nên khi được thông báo sẽ giải quyết nhanh thủ tục thuế, khách hàng "mừng rớt nước mắt".
Cũng theo ông Khang, do biết thủ tục vẫn "đứng hình" nên thời gian qua nhiều người không dám mua nhà trong khi người bán nhà lại không muốn giao dịch với những người ngỏ ý vay ngân hàng bởi tắc khâu giải ngân.
Do đó giới kinh doanh bất động sản kỳ vọng các thủ tục mua bán sẽ bớt ảm đạm hơn khi khâu thủ tục đất đai được thông suốt.
"Giờ hồ sơ còn ùn ứ lại khá nhiều, chúng tôi chỉ mong muốn ngành thuế sắp xếp nhân sự, giải quyết nhanh cho người dân bởi chờ đợi đã gần hai tháng trời. Ngày nào bên mua, bên bán cũng hỏi, hối rất sốt ruột và còn ảnh hưởng đến kế hoạch mua bán của người dân nữa", ông Khang nói.
Tương tự, ông Nguyễn Bình Nam (ngụ quận 7) cho biết hồ sơ mua căn hộ chung cư của ông đã "đứng" gần hai tháng nay trong khi số tiền gần 10 tỉ đồng đã chuyển gần hết cho bên bán.
Do đó ông Nam mong muốn chi cục thuế bố trí nhân lực, ưu tiên giải quyết những hồ sơ đã nộp từ giai đoạn đầu tháng 8, giúp ông sớm xong thủ tục sang tên trên sổ hồng để chính thức nhận nhà.
Còn ông Đặng Đức Bảo (TP Thủ Đức) cho hay ông đã đặt cọc 200 triệu đồng để mua nhà mới trong khi căn chung cư cũng đã bán. Thời gian qua ông đứng ngồi không yên khi bên mua không được ngân hàng giải ngân trong khi khoản tiền mua nhà mới sắp đến thời hạn phải chồng đủ 95% giá trị hợp đồng.
"Chỉ cần cơ quan thuế ra được thông báo đóng thuế thì chỉ cần mất khoảng hai ngày là căn nhà cũ của tôi sang tên được, ngân hàng sẽ giải ngân phong tỏa để tôi đóng tiền mua nhà mới.
Tôi chỉ cầu mong ra thông báo thuế sớm để tôi đi lên ngân hàng đóng tiền, nếu chậm trễ là nguy cơ mất 200 triệu tiền cọc của tôi", ông Nam nói.
Thông thủ tục để thị trường nhà đất ấm lại
Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Phạm Trọng Phú, giám đốc Công ty quản lý bất động sản Titanium, cho biết do hồ sơ đất đai gặp vướng nên thị trường mua bán nhà đất thứ cấp cũng có phần ảm đạm, chỉ có những dự án bán nhà hình thành trong tương lai là không chịu tác động.
Trong khi đó các giao dịch từ chung cư đã qua sử dụng, nhà riêng, đất nền, nhà phố... đều ảm đạm, thậm chí người dân không giao dịch bởi biết các thủ tục sẽ đứng hình chờ bảng giá đất mới.
Sau khi TP có hướng dẫn áp dụng bảng giá đất hiện hành để giải quyết hồ sơ thuế và thực hiện các thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất, ông Phú kỳ vọng thị trường sẽ vận hành trở lại.
Tuy nhiên, theo ông Phú, cơ quan thuế phải khắc phục những tồn tại thời gian qua, bố trí nhân sự để nhanh chóng giải quyết hồ sơ thuế cho người dân bởi số lượng hồ sơ thuế chưa xử lý tại những địa phương như TP Thủ Đức, huyện Hóc Môn, Củ Chi... còn rất lớn, lên đến hàng ngàn hồ sơ.
Về lâu dài, ông Phú cho rằng các cơ quan chức năng cần phải tính toán tác động của từng chính sách, bao gồm cả luật, nghị định và thông tư hướng dẫn đến thực tiễn cuộc sống, tránh lặp lại sự tắc nghẽn ở khâu thủ tục hành chính khiến mọi giao dịch dân sự của người dân nghẽn theo.
"Ngoài ra TP cũng cần nghiên cứu bảng giá đất để phù hợp với thực tiễn cũng như nhận được sự đồng thuận của người dân trước khi ban hành", ông Phú đề xuất.
Chuyên gia bất động sản Trần Khánh Quang cho rằng việc UBND TP đã ban hành quy định cho phép các cơ quan áp dụng bảng giá đất cũ nhân hệ số điều chỉnh giá đất (hệ số K) để tính thuế cho các hồ sơ nhà đất tiếp nhận từ ngày 1-8 trong lúc chờ ban hành bảng giá đất điều chỉnh mới sẽ giúp khơi thông các thủ tục đất đai.
Đây cũng là động thái giúp tháo gỡ điểm nghẽn trong thực thi công vụ, giúp người dân giải quyết được hồ sơ tính nghĩa vụ thuế, hồ sơ chuyển đổi mục đích sử dụng đất bị "đứng hình" gần hai tháng qua.
"TP đã có văn bản gỡ vướng cho các thủ tục liên quan đến nghĩa vụ đất đai cho các hồ sơ từ 1-8 đến nay tuy chậm nhưng cũng đã thể hiện sự cầu thị, giúp thị trường được vận hành trở lại, người dân cũng sớm hoàn thành các thủ tục", ông Quang nói.
Tuy nhiên, trong quá trình thực thi ba luật gồm: Luật Đất đai, Luật Nhà ở và Luật Kinh doanh bất động sản chắc chắn sẽ còn những vướng mắc, phát sinh bởi nhiều nghị định, thông tư vẫn chưa ban hành hết.
"Do đó các cơ quan ban hành và thực thi cần lường trước các tình huống, giải quyết nhanh những vướng mắc, tránh lặp lại những tắc nghẽn kéo dài hàng tháng trời bởi người dân và thị trường sẽ là người chịu ảnh hưởng sau cùng", ông Quang góp ý.