Từ 1/7/2025, khi luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) 2024 có hiệu lực, người có mức lương hưu thấp và người nghỉ hưu trước năm 1995 sẽ được điều chỉnh tăng lương hưu thỏa đáng.
Thông tin về điều chỉnh lương hưu cho người có mức lương hưu thấp được ông Nguyễn Duy Cường, Phó vụ trưởng Vụ BHXH (Bộ LĐ-TB&XH) cho biết, Luật BHXH hiện hành và luật sửa đổi quy định: lương hưu được điều chỉnh trên cơ sở chỉ số giá tiêu dùng, mức điều chỉnh phù hợp với khả năng ngân sách và quỹ BHXH.
Tuy nhiên, một điểm mới trong luật BHXH 2024 đó là ngoài nguyên tắc nêu trên, còn quy định việc điều chỉnh mức tăng lương hưu thỏa đáng đối với người có mức lương hưu thấp và những người nghỉ hưu trước năm 1995, nhằm thu hẹp khoảng cách chênh lệch lương hưu.
Đây là vấn đề đã được nêu trong Nghị quyết 28 về cải cách chính sách BHXH. Thời gian qua, khi triển khai Nghị quyết, Chính phủ đã giao cho Bộ LĐ-TB&XH phối hợp với các bộ, ngành xây dựng đề án đổi mới cách thức, phương thức tính lương hưu.
Đáng chú ý, có những năm lương hưu của công chức, viên chức không điều chỉnh, nhưng lương hưu và trợ cấp BHXH hàng tháng vẫn được điều chỉnh.
Mới đây, khi thực hiện Nghị định 75 về điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng, ngoài thực hiện điều chỉnh tăng lương hưu 15% theo mức chung thì từ ngày 1/7/2024, những người đang hưởng lương hưu, trợ cấp BHXH, trợ cấp hàng tháng trước ngày 1/1/1995 sau khi được điều chỉnh lương hưu mà mức hưởng thấp hơn 3,5 triệu đồng/tháng sẽ được điều chỉnh lần nữa để đạt 3,5 triệu đồng/tháng.
Bộ LĐ-TB&XH sẽ tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành tham mưu cho Chính phủ, đề xuất phương án cải thiện mức lương hưu đối với những người có lương hưu thấp, người nghỉ hưu trước năm 1995.
Đóng BHXH là được hưởng trợ cấp hàng tháng
Luật BHXH cũng quy định, công dân Việt Nam đủ tuổi nghỉ hưu nhưng không đủ thời gian đóng để hưởng lương hưu và chưa đủ điều kiện hưởng trợ cấp hưu trí xã hội nếu không hưởng BHXH một lần và không bảo lưu mà có yêu cầu thì được hưởng trợ cấp hằng tháng từ chính khoản đóng của mình.
Ông Nguyễn Duy Cường, Phó vụ trưởng BHXH cho biết, thời gian hưởng và mức hưởng sẽ được xác định căn cứ vào thời gian đóng của người lao động, mức trợ cấp hằng tháng thấp nhất bằng mức trợ cấp hưu trí xã hội.
“Hiện tại Bộ LĐ-TB&XH đang xây dựng nghị định hướng dẫn quy định này, trong đó không quy định thời gian đóng tối thiểu để được hưởng trợ cấp hàng tháng", ông nói.
Luật BHXH 2024 cũng quy định người lao động có thời gian đóng BHXH trước ngày 1/7/2025, sau 12 tháng không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc mà không tham gia BHXH tự nguyện và có thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được rút BHXH một lần.
Người lao động tham gia BHXH sau thời điểm luật BHXH có hiệu lực không được nhận BHXH một lần, trừ các trường hợp sau: Đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH; ra nước ngoài để định cư; người đang mắc một trong những bệnh ung thư, bại liệt, xơ gan mất bù, lao nặng, AIDS; người có mức suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; người khuyết tật đặc biệt nặng.
Theo ông Nguyễn Duy Cường, người lao động không hưởng BHXH một lần mà bảo lưu thời gian đóng để tiếp tục tham gia thì có cơ hội được thụ hưởng các quyền lợi cao hơn.
Chẳng hạn: Người lao động được hưởng các chế độ với mức hưởng cao hơn; hưởng lương hưu với điều kiện dễ dàng hơn; trong thời gian hưởng lương hưu được quỹ BHXH đóng BHYT, hưởng trợ cấp hàng tháng khi không đủ điều kiện hưởng lương hưu và chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng được hưởng BHYT do ngân sách Nhà nước đảm bảo.