Người bệnh vô sinh không xác định được nguyên nhân có thể tiếp tục nỗ lực thụ thai tự nhiên hoặc điều trị hỗ trợ sinh sản như thụ tinh nhân tạo.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), vợ chồng được coi là vô sinh nếu quan hệ tình dục thường xuyên, không sử dụng biện pháp tránh thai, nhưng vẫn không đậu thai sau một năm hoặc 6 tháng với người vợ trên 35 tuổi.
Vô sinh không rõ nguyên nhân chiếm khoảng 10% trường hợp vô sinh hiếm muộn. Khoảng 40% trường hợp có nguyên nhân là những bệnh lý ở phụ nữ, 40% từ phía nam giới và 10% do cả hai.
Để xác định nguyên nhân gốc rễ gây vô sinh, các bác sĩ khám, xét nghiệm khác nhau với cả người vợ và chồng. Kiểm tra khả năng sinh sản phụ nữ có thể bao gồm khám sức khỏe tổng quan, xét nghiệm máu để đo các yếu tố như hormone luteinizing (LH) và hormone anti-Mullerian (AMH), xét nghiệm nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, siêu âm, chụp X-quang, nội soi buồng tử cung, vòi trứng.
Xét nghiệm khả năng sinh sản quan trọng nhất với nam giới là tinh dịch đồ. Trong đó, nam giới cung cấp một mẫu tinh dịch để phân tích trong phòng thí nghiệm về số lượng, hình thái, khả năng di chuyển của tinh trùng. Từ đó, bác sĩ đánh giá xem các vấn đề về tinh trùng có góp phần gây vô sinh hay không.
Vô sinh không rõ nguyên nhân là một chẩn đoán loại trừ. Điều này có nghĩa là nếu các kết quả kiểm tra khả năng sinh sản trên không phát hiện vấn đề bất thường, bác sĩ có thể chẩn đoán người bệnh vô sinh không rõ nguyên nhân.
Bác sĩ tư vấn cho người bệnh vô sinh hiếm muộn. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Tùy vào độ tuổi, sức khỏe và các yếu tố khác, bác sĩ có thể hướng dẫn, chỉ định người bệnh thực hiện các phương pháp điều trị dưới đây.
Canh thời điểm để thụ thai tự nhiên
Phương pháp này liên quan đến tính toán thời điểm quan hệ tình dục tương ứng với thời điểm rụng trứng để tối đa hóa khả năng thụ thai. Có nhiều cách để nhận biết rụng trứng ở nữ giới như theo dõi chất nhầy cổ tử cung, theo dõi nhiệt độ cơ thể cơ bản, kiểm tra nồng độ LH, siêu âm để phát hiện sự phát triển của một nang trứng có khả năng rụng.
Người bệnh nên quan hệ tình dục 1-2 ngày trước ngày rụng trứng. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng thuốc hỗ trợ sinh sản để kích thích buồng trứng sản xuất trứng và theo dõi trứng trưởng thành. Bác sĩ hướng dẫn người bệnh quan hệ đúng thời điểm trứng được giải phóng khỏi buồng trứng để gặp tinh trùng và thụ tinh.
Thụ tinh nhân tạo
Với thụ tinh nhân tạo (IUI), tinh trùng được đưa trực tiếp vào tử cung bằng một ống xuyên qua cổ tử cung, vào thời điểm rụng trứng. Quy trình này có thể kèm hoặc không có thuốc hỗ trợ sinh sản. Thụ tinh nhân tạo kết hợp kích thích buồng trứng được coi là phương pháp điều trị đầu tay cho tình trạng vô sinh không rõ nguyên nhân. Nghiên cứu năm 2020 của Hiệp hội Y học Sinh sản Mỹ cho thấy kích thích buồng trứng dẫn đến tỷ lệ mang thai cao hơn, nhưng có nguy cơ dẫn đa thai (sinh đôi, sinh ba...).
Thụ tinh trong ống nghiệm
Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là quy trình phức tạp, bao gồm các bước kích thích buồng trứng, chọc hút trứng trưởng thành từ người phụ nữ, thu thập tinh trùng từ nam giới và thực hiện thụ tinh trong phòng thí nghiệm để tạo phôi. Một hoặc nhiều phôi sau đó được chuyển vào tử cung để làm tổ và phát triển thai kỳ. Quy trình này có thể được thực hiện với trứng và tinh trùng của vợ chồng hoặc trứng hay tinh trùng hiến tặng trong một số trường hợp.
Nhiều người được chẩn đoán vô sinh không rõ nguyên nhân có thể có thai sau khi điều chỉnh lối sống và thụ thai tự nhiên hoặc áp dụng các công nghệ hỗ trợ sinh sản như IUI, IVF.
Trong một nghiên cứu năm 2022 tại Brazil trên 275 cặp đôi vô sinh không rõ nguyên nhân, có 18,5% trường hợp có thai sau hai chu kỳ sử dụng thuốc hỗ trợ sinh sản và tính thời gian quan hệ. Nghiên cứu tại Áo năm 2022 trên 758 cặp đôi cho thấy tỷ lệ thành công khi thực hiện IUI khoảng 4-13% mỗi chu kỳ, với IVF khoảng 30% mỗi chu kỳ.
Anh Ngọc (Theo Healthline)
Độc giả gửi câu hỏi về vô sinh hiếm muộn tại đây để bác sĩ giải đáp