Xơ phổi là các mô trong phổi bị tổn thương, dày lên, xơ cứng, mất chức năng đàn hồi, tạo thành những mô sẹo ở phổi, ảnh hưởng đến quá trình hô hấp.
Triệu chứng
Đôi khi những triệu chứng của xơ phổi giống cảm lạnh thông thường hoặc nhiễm trùng đường hô hấp trên bao gồm:
- Thở ngắn và nông.
- Ho khan không khỏi.
- Mệt mỏi.
- Khó thở, nhất là trong hoặc ngay sau khi tập thể dục.
- Giảm cân không có nguyên nhân.
Khi bệnh tiến triển, một số người xuất hiện các triệu chứng như:
- Ngón tay dùi trống, ngón tay hoặc ngón chân trông khác biệt như rộng hoặc tròn hơn.
- Da xanh tím, da xám hoặc trắng quanh miệng, có thể ở mắt do ít oxy trong máu.
Nguyên nhân
Nguyên nhân gây xơ phổi đa dạng chẳng hạn như:
- Hút thuốc lá.
- Một số loại xơ phổi có thể di truyền trong gia đình.
- Tuổi cao: Hầu hết người bị xơ phổi phát triển bệnh ở tuổi 50-70.
- Làm việc trong môi trường khói, bụi: Thường xuyên hít phải hóa chất hoặc chất độc hại có thể hại phổi. Người làm việc ở trang trại, thợ làm tóc, công nhân mỏ than có nguy cơ cao mắc bệnh cao hơn.
- Các tình trạng bệnh lý khác: Bệnh tự miễn, viêm khớp dạng thấp hoặc nhiễm virus có thể dẫn đến xơ phổi.
- Một số loại thuốc hóa trị, thuốc điều trị bệnh tim dễ gây xơ phổi. Tiếp xúc với bức xạ như xạ trị để điều trị ung thư có thể làm hỏng mô phổi.
Chẩn đoán
Bác sĩ hỏi về tình trạng sức khỏe của người bệnh, bệnh sử gia đình. Xơ phổi có thể giống các bệnh phổi phổ biến khác, khiến khó chẩn đoán.
Bác sĩ có thể chỉ định một hoặc nhiều xét nghiệm để chẩn đoán như:
- Xét nghiệm máu.
- Chụp X-quang ngực hoặc chụp CT để loại trừ các bệnh khác liên quan đến phổi. Những hình ảnh này có thể cho thấy sẹo ở phổi.
- Xét nghiệm hơi thở.
- Xét nghiệm này đo nồng độ oxy trong máu.
- Sinh thiết.
Biến chứng
- Tăng huyết áp phổi.
- Suy tim.
Điều trị
- Tổn thương phổi do xơ phổi là vĩnh viễn, tức không thể hồi phục. Hầu hết phương pháp điều trị tập trung giảm triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
- Bác sĩ đề xuất một hoặc nhiều phương pháp điều trị gồm thuốc giúp bảo tồn chức năng phổi, liệu pháp oxy để người bệnh dễ thở, phục hồi chức năng phổi, ghép phổi.
Phòng ngừa
- Rửa tay sạch sẽ.
- Tiêm vaccine phòng bệnh viêm phổi, cúm để giảm nguy cơ mắc bệnh.
- Thực hiện thói quen lành mạnh gồm tập thể dục, ăn uống đủ chất, nghỉ ngơi khoa học, không hút thuốc lá, hạn chế rượu bia.
Lê Nguyễn (Theo Cleveland Clinic)