Anatoly Yakovenko, đồng sáng lập Solana, đã chỉ trích mạng Ethereum Layer-2 ZKsync, cho rằng mặc dù hệ thống này tuyên bố có quản trị do cộng đồng lãnh đạo, nhưng thực tế vẫn hoạt động như một hệ thống đa chữ ký.
Yakovenko lập luận rằng ngay cả khi một hệ thống như zkSync sử dụng các bằng chứng ZK để nâng cao quyền riêng tư và khả năng mở rộng, nó vẫn có thể gặp phải các thách thức về phân quyền nếu sự kiểm soát pháp lý hoặc kỹ thuật bị ảnh hưởng của cơ quan thẩm quyền. Dù hệ thống áp dụng các biện pháp mã hóa và kỹ thuật tiên tiến, nó vẫn có thể bị tổn thương trước các yếu tố pháp lý hoặc quy định, làm suy yếu tính phân quyền của nó.
Phản hồi này nhắm vào tuyên bố của Alex Gluchowski, đồng sáng lập và giám đốc điều hành của Matter Labs, nhóm đứng sau ZKsync – người đã khẳng định rằng hệ thống quản trị phi tập trung của mạng lưới không phải là một thiết lập đa chữ ký và đang tiến tới “Giai đoạn 2.”
Giai đoạn 2 đại diện cho quá trình chuyển đổi từ phân quyền một phần sang phân quyền hoàn toàn, dựa hoàn toàn vào mã nguồn và thuật toán blockchain để đảm bảo tính mở, an toàn và chống thao túng. Hiện tại, không có mạng Ethereum Layer-2 nào hoàn toàn đạt đến Giai đoạn 2 của sự phát triển phân quyền.
Quản trị phi tập trung
Vào ngày 12 tháng 9, Gluchowski thông báo về việc hệ thống quản trị của ZKsync chính thức hoạt động. Hệ thống này áp dụng cấu trúc ba thực thể: Token Assembly, Security Council, và Guardians. Token Assembly, bao gồm các hodler token, ủy quyền quyền biểu quyết của họ cho các đại biểu, những người này có thể gửi và bỏ phiếu cho các đề xuất nâng cấp giao thức, token và quản trị.
“Đây là khía cạnh quan trọng nhất của hệ thống: hodler token và đại biểu của họ có thể khởi tạo các nâng cấp cho giao thức ZKsync trực tiếp trên blockchain, thay vì dựa vào một đa chữ ký duy nhất.”
Các đại biểu cũng được bảo vệ pháp lý thông qua ZKsync Association, một tổ chức phi lợi nhuận giải quyết vấn đề trách nhiệm cá nhân.
Cấu trúc quản trị còn bao gồm ZKsync Security Council, gồm các kỹ sư, kiểm toán viên và chuyên gia bảo mật, có quyền xem xét và phê duyệt các nâng cấp giao thức nhưng không thể đệ trình hoặc phê duyệt một cách đơn phương.
Cuối cùng, ZKsync Guardians đảm bảo các đề xuất quản trị tuân thủ các nguyên tắc của ZK Credo, có quyền phủ quyết và đóng vai trò kiểm tra các cơ quan quản trị khác. Ba thực thể này hợp tác để xem xét và thực hiện các đề xuất như Cải tiến ZKsync, Chương trình Token và các thay đổi quản trị. Token Assembly gửi đề xuất, Guardians có thể phủ quyết nếu cần, và Security Council phải chấp thuận các nâng cấp giao thức, ngăn ngừa quyền kiểm soát đơn phương.