Bệnh nhân ra nước ngoài chụp PET/CT do thiếu thuốc phóng xạ

Thông tin được ông Nguyễn Hải Nam, Phó Chánh văn phòng Sở Y tế TP HCM, nêu tại họp báo về kinh tế, xã hội trên địa bàn, chiều 1/8. "Người bệnh phải chờ đợi hoặc đi ra Huế, Hà Nội, thậm chí nước ngoài chụp PET/CT làm tăng chi phí, tốn thời gian và ảnh hưởng chất lượng điều trị", ông Nam nói.

Các dược chất phóng xạ như Technitium-99m, 18F-FDG..., được dùng rộng rãi trong chẩn đoán, xác định giai đoạn bệnh ung thư cũng như giúp phát hiện sớm, theo dõi bệnh lý tái phát. Tại TP HCM, Bệnh viện Chợ Rẫy, Quân y 175, Ung Bướu có trang bị máy PET/CT sử dụng 18F-FDG để chẩn đoán ung thư và một số bệnh lý khác. Song việc thiếu dược chất phóng xạ khiến các máy đều hoạt động cầm chừng.

Đơn cử, Bệnh viện Ung Bướu được trang bị hai máy chụp PET/CT với công suất 30 ca/máy/ngày. Nếu cả hai máy cùng vận hành và được cung cấp đủ 18F-FDG, công suất đáp ứng tối đa mỗi ngày lên 50-60 ca. Tuy nhiên, nơi này phải mua 18F-FDG từ đơn vị sản xuất hoặc nhận chuyển nhượng từ Bệnh viện Chợ Rẫy. Trong khi nguồn cung từ Chợ Rẫy đáp ứng chưa đến 1/3 nhu cầu hiện tại của Bệnh viện Ung Bướu. Nguyên nhân là hệ thống máy Cyclotron sản xuất thuốc phóng xạ tại Bệnh viện Chợ Rẫy đã vận hành từ lâu, nhưng khả năng sản xuất không đủ đáp ứng cho nhu cầu sử dụng của các bệnh viện tại thành phố.

Mặt khác, ở Việt Nam có ba cơ sản xuất dược chất phóng xạ 18F-FDG được cấp giấy đăng ký lưu hành, trong đó có hai nhà máy ở Hà Nội và nhà máy còn lại ở TP HCM là chi nhánh Công ty cổ phần Y học Rạng Đông.

Đại diện Sở Y tế TP HCM cho rằng đặc điểm của 18F-FDG là có tuổi thọ ngắn, chỉ dưới 12 giờ và thời gian bán hủy ngắn trong khoảng 110 phút, nên việc sử dụng phải được tiến hành ngay sau khi sản xuất. Việc vận chuyển thuốc từ các địa phương khác về thành phố để sử dụng là không khả thi. Trong khi dây chuyền sản xuất dược chất phóng xạ của chi nhánh Công ty Cổ phần Y học Rạng Đông chưa thể sản xuất để cung ứng ra thị trường.

Theo ông Nam, trước mắt, các bệnh viện vẫn tiếp tục nhận nguồn cung từ Bệnh viện Chợ Rẫy để duy trì hoạt động chẩn đoán bằng chụp PET/CT. Song song đó, bác sĩ có thể chỉ định phương pháp cận lâm sàng khác để thay thế như MRI, CT scan... Sở Y tế TP HCM cũng đã kiến nghị ngành chức năng tháo gỡ thủ tục pháp lý để đưa nhà máy của chi nhánh Công ty Cổ phần Y học Rạng Đông tại TP Thủ Đức đi vào hoạt động.

Hiện, ngành y tế TP HCM không chỉ tiếp nhận, điều trị cho người dân trên địa bàn mà còn từ các tỉnh, thành khác. Do đó, về lâu dài, thành phố cần được trang bị thêm các lò Cyclotron để đủ khả năng cung ứng dược chất phóng xạ cho các cơ sở y tế chuyên ngành như Bệnh viện Ung Bướu. Thành phố cũng đang xây dựng các đề án xã hội hóa y tế, trong đó Bệnh viện Ung Bướu chủ trì hai dự án liên quan xây dựng nguồn cung dược chất phóng xạ.

Tình trạng thiếu thuốc phóng xạ trong chẩn đoán, điều trị ung thư nhiều lần xảy ra trên địa bàn TP HCM. Năm 2022, các máy chụp PET/CT tại các Bệnh viện Nhân dân 115, Quân y 175, Ung bướu dừng hoạt động. Năm 2019, nhiều bệnh nhân ở TP HCM từng phải ra Hà Nội, Đà Nẵng chụp PET/CT vì lò thuốc phóng xạ đặt tại Bệnh viện Chợ Rẫy bị hỏng, phải gửi sang Mỹ sửa chữa.

Lê Tuyết