Luật Đất đai 2024 cho phép các tỉnh được toàn quyền quyết định tỉ lệ tính tiền thuê đất phù hợp thực tiễn địa phương, trong khung 0,25% - 3%.
Như vậy, việc lựa chọn tỉ lệ nào để tính đơn giá thuê để hòa lợi ích, khuyến khích hoạt động sản xuất kinh doanh là bài toán không chỉ của riêng địa phương nào.
Giá thuê đất ở mỗi tỉnh thành không chỉ tác động trong phạm vi tỉnh thành đó mà còn tác động liên vùng, nhất là địa phương có vai trò quan trọng như TP.HCM.
Doanh nghiệp TP.HCM hồi hộp với tiền thuê đất
Hiện TP.HCM đang cân nhắc về tỉ lệ tính đơn giá thuê đất trả tiền thuê đất hằng năm là 0,5%.
Đây là điểm mà các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh (thương mại, dịch vụ) rất quan tâm. Chẳng hạn, Công ty Tanimex - chủ đầu tư Khu công nghiệp Tân Bình - đã nhiều lần "kêu cứu" đến UBND TP.HCM đề nghị xem xét lại đơn giá thuê đất đối với phần diện tích mở rộng của Khu công nghiệp Tân Bình (hơn 22ha) được UBND TP giao thuê từ năm 2009.
Trong đó, phần diện tích tính tiền thuê đất là hơn 17ha tương ứng với vị trí đường số 18 (thuộc phường Bình Hưng Hòa, quận Bình Tân).
Lần gần nhất vào giữa tháng 5-2024, Tanimex đề nghị UBND TP và các sở ngành xem xét lại tiền thuê đất điều chỉnh tăng khiến doanh nghiệp khó khăn trong hoạt động sản xuất kinh doanh bởi từ 2009 thì cứ 5 năm một lần, việc điều chỉnh giá thuê đã từ 1.740 đồng/m2/năm lên đến gần nhất năm 2023 là 88.740 đồng/m2/năm.
Với bảng giá đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp mới điều chỉnh thì đường số 18 có giá 38.300.000 đồng/m2, tiền thuê đất sẽ tăng so với năm 2023 là hơn 30%.
Tương tự, chủ Công ty M. (quận 12) cho hay công ty được Nhà nước giao thuê 14.000m2 đất tại đường Tô Ký (quận 12) hơn 30 năm nay.
Theo bảng giá đất sản xuất kinh doanh phi nông nghiệp mới thì vị trí đất của công ty có giá 30.200.000 đồng/m2 và sẽ tăng xấp xỉ 35% so với năm gần nhất là 2023.
"Để được Nhà nước giao thuê, công ty tôi cũng đã bồi thường đất cho người dân và thực hiện một số nghĩa vụ cho địa phương...", chủ công ty này lo lắng.
Tiền thuê đất tăng, thêm gánh nặng cho doanh nghiệp
Quan điểm của UBND TP khi xây dựng bảng giá đất và đề xuất tỉ lệ tính đơn giá thuê đã được Phó giám đốc Sở Tài chính Nguyễn Ngọc Thảo khẳng định là để tránh việc chi phí đầu vào của các doanh nghiệp bị nặng gánh, ảnh hưởng đến việc sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp.
ại hội nghị triển khai Luật Đất đai ở TP.HCM gần đây, ông Đào Trung Chính (cục trưởng Cục Quy hoạch và Phát triển tài nguyên đất) cũng lưu ý việc đặt ra yêu cầu giải quyết đối với tiền thuê đất sao cho đừng tăng lên quá khiến doanh nghiệp phản ứng.
Tuy nhiên, như đã nêu, ngay tại văn bản đề nghị UBND TP xem xét lại đơn giá thuê đất 88.740 đồng/m2/năm, ông Trần Quang Trường, tổng giám đốc Tanimex, cho rằng tiền thuê đất trên "không thể hiện chính sách khuyến khích, ưu đãi đầu tư đối với chủ đầu tư và các doanh nghiệp đầu tư tại khu công nghiệp.
Việc giá thuê đất tăng gây rất nhiều khó khăn cho các công ty phát triển hạ tầng và các doanh nghiệp thuê lại đất; làm tăng giá thành, giảm lợi nhuận, đánh mất lợi thế cạnh tranh trên địa bàn TP.HCM so với các địa phương lân cận...".
Để được thuê đất, tất nhiên Tanimex cũng đã phải bồi thường thu hồi đất, xây dựng cơ sở hạ tầng, trong đó có cả đường số 18, và giờ đất ở đường ấy được định giá lại rồi theo công thức tính để tăng giá thuê như đã nói ở trên.