BTV Mùi Khánh Ly: Như ông bà đã thấy, thị trường toàn cầu đang trải qua những ngày đầy biến động sau khi tăng mạnh. Theo ông bà nguyên nhân vì sao? Và dòng tiền thế giới đang đi về đâu?
Bà Trần Thị Khánh Hiền, Giám đốc Khối Nghiên cứu, Công ty CP Chứng khoán MB (MBS): Thực tế, thị trường chứng khoán thế giới bắt đầu điều chỉnh độ cao trong vòng 1 tháng qua khi các chỉ số chính như Nasdaq, S&P 500, Nikkei đều giảm mạnh từ 5%-10%. Và lo ngại càng gia tăng trong vòng 1 tuần gần đây khi báo cáo việc làm tháng 7 của Mỹ ảm đạm hơn so với kỳ vọng, đặt ra khả năng Cục dự trữ liên bang Mỹ (FED) phải giảm nhanh và mạnh lãi suất để cứu tăng trưởng kinh tế.
Theo dữ liệu từ FedWatch Tool, khả năng Fed giảm lãi suất trong 3 cuộc họp cuối cùng của năm nay, diễn ra vào các tháng 9, 11 và 12, đều đang ở mức 100%. Nhiều tổ chức dự báo cho rằng FED phải quyết liệt hơn nữa trong việc giảm lãi suất, thậm chí phải giảm 50 điểm cơ bản từ đây đến cuối năm thay vì mức 25 điểm cơ bản như trước đây, để đưa nền kinh tế “hạ cánh mềm”. Thị trường đang kỳ vọng lãi suất FED sẽ hạ về mức 3% cuối năm 2025.
Trước đó, thị trường tài chính thế giới cũng chịu một cú sốc từ việc NHTW Nhật tiếp tục tăng lãi suất lần thứ 2, kết quả là các nhà đầu tư lo ngại hoạt động carry trade (hoạt động đầu tư dựa trên sự chênh lệch lãi suất) của yên Nhật thoái trào, gây ra cú giảm lịch sử của chứng khoán Nhật và khiến thị trường tài chính toàn cầu chao đảo. Kết quả là các thị trường Châu Á như Nhật, Hàn Quốc…giảm xấp xỉ 8%, S&P 500 và DJ giảm khoảng 4%. Các tài sản rủi ro khác như tiền điện tử Bitcoin và Ether cũng giảm hơn 15%.
Ở chiều ngược lại, nhà đầu tư đang tìm nơi trú ẩn ở các tài sản an toàn hơn như vàng và trái phiếu. Giá vàng đang hướng tới mốc 2.500 USD/oz, tăng 2,8% trong vòng 1 tháng qua và tăng 19% kể từ đầu năm. Lợi suất trái phiếu kho bạc Mỹ kỳ hạn 10 năm tụt xuống mức 3,7%, thấp nhất kể từ giữa năm 2023. Lợi suất trái phiếu chính phủ Nhật Bản kỳ hạn 10 năm cũng chỉ còn 0,785% do thị trường cho rằng NHTW Nhật khó tăng lãi suất thêm lần nữa trong năm nay.
Ông Phan Dũng Khánh, Giám đốc Tư vấn Đầu tư Maybank Investment Bank: Theo tôi, có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng và gây ra sự chao đảo trên thị trường tài chính toàn cầu trong những ngày vừa qua. Đặc biệt là thị trường chứng khoán Mỹ và thị trường chứng khoán Nhật Bản. Ở thị trường chứng khoán Mỹ, chỉ số NASDAQ đã có thời điểm mà giảm vượt quá hơn 10% so với mức đỉnh cao nhất lịch sử từng được thiết lập trong năm nay. Thị trường chứng khoán Nhật cũng có phiên giao dịch tồi tệ nhất hàng đầu trong trong lịch sử kể từ năm 1987. Lý do ảnh hưởng, yếu tố trên thứ nhất đó chính là do việc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ đưa ra thông báo rằng hành động tiếp theo của FED khi hạ lãi suất là sẽ căn cứ vào những số liệu kinh tế chứ không phải đưa ra một lộ trình cụ thể nào cả. Và cái điều này đã gây thất vọng cho các nhà đầu tư.
Yếu tố thứ hai đó chính là Ngân hàng Trung ương Nhật đã tăng lãi suất lần thứ hai trong năm nay và lần đầu tiên là hồi tháng 3, điều đó làm cho đồng yên Nhật biến động mạnh khi trước đó Nhật đã duy trì mức lãi suất âm trong suốt 17 năm và gần đây đã tăng lãi suất tới hai lần liên tiếp đã khiến cho đồng yên Nhật tăng trở lại.
Một số liệu quan trọng nữa đã làm cho các nhà đầu tư rất là thất vọng, đặc biệt là trên thị trường chứng khoán Mỹ. Đó là báo cáo tài chính của Berkshire Hathaway, định chế tài chính hàng đầu thế giới của tỷ phú Warren Buffet, khi hết tháng 6, báo cáo cho biết tổ chức này đã bán hơn một nửa cổ phiếu Apple mà họ nắm giữ, trong khi đây là một khoản đầu tư mang lại lợi nhuận tốt nhất, cũng la khoản đầu tư có tỉ trọng cao nhất trong định chế tài chính này. Điều này đã khiến cho các nhà đầu tư lo ngại cổ phiếu đang có xu hướng đảo chiều, nhất là nhóm cổ phiếu công nghệ đều giảm điểm cực kỳ mạnh. Trong khi trước đó, nhóm cổ phiếu công nghệ đã tăng mạnh trong xu hướng AI, trí tuệ nhân tạo và dẫn dắt thị trường chứng khoán Mỹ.
Ở trong nước, nhà đầu tư cũng chứng kiến các phiên điều chỉnh mạnh của thị trường trong bối cảnh vẫn đang có nhiều thông tin tích cực trong nước, liệu có phải do ảnh hưởng từ thị trường thế giới?
Bà Trần Thị Khánh Hiền: Đà suy giảm của chứng khoán trong nước cũng xuất hiện từ giữa tháng 7/2024. Phiên mất gần 50 điểm của ngày 5/8 đã đưa VN Index một lần nữa rơi xuống dưới ngưỡng tâm lý 1.200. Mùa báo cáo kết quả kinh doanh quý 2 của các doanh nghiệp niêm yết đã đi qua, những thông tin tích cực hầu hết đã xuất hiện từ đầu tháng 7 và phần nào đã phản ánh vào giá. Ở thời điểm này, TTCK đang thiếu vắng những thông tin tích cực trong nước, do đó dễ bị tác động bởi các yếu tố ngoại lực. Vì vậy tôi cho rằng các yếu tố bất lợi của thế giới bao gồm những lo ngại về sức khỏe của kinh tế Mỹ, diễn biến của đồng Yên và căng thẳng địa chính trị ở khu vực Trung Đông… đang là yếu tố dẫn dắt tác động đến thị trường trong ngắn hạn.
Ông Phan Dũng Khánh: Thị trường chứng khoán Việt Nam bị ảnh hưởng từ những yếu tố trên thế giới. Tuy nhiên, bên cạnh đó thì cũng có bị ảnh hưởng từ những yếu tố trong nước. Nếu nói về số liệu kinh tế của Việt Nam thì đang rất tích cực như GDP cải thiện qua từng quý, chỉ số PMI của Việt Nam liên tục tăng và hiện nay đang nằm trên 50 điểm, đứng thứ 2 khu vực Đông Nam Á, chỉ sau Singapore…Đó là những bệ đỡ rất lớn cho thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên còn những yếu tố trong nước tác động đến thị trường, thứ nhất, đó là yếu tố dòng tiền. Như chúng ta cũng đã thấy, thanh khoản ở trên thị trường trong tháng 7 thấp hơn trong tháng 6, trong tháng 6 hơn trong tháng 5…liên tục sụt giảm, nghĩa là dòng tiền ở trên thị trường đang yếu.
Một yếu tố gây ảnh hưởng cho thị trường nữa, đó chính là tâm lý của các nhà đầu tư. Khi khối ngoại đã miệt mài bán ròng mạnh hàng đầu ở trong lịch sử đã gây ra tâm lý cho những nhà đầu tư khác cũng như là tâm lý chung của thị trường. Ngoài ra, một yếu tố quan trọng nữa đó chính là việc sử dụng margin, tỷ lệ sử dụng đòn bẩy trên thị trường chứng khoán Việt Nam đang ở mức rất cao và chủ yếu lại là các nhà đầu tư cá nhân, và nhà đầu tư cá nhân trên thị trường chứng khoán Việt Nam chiếm tỉ trọng lớn nhất trong các nhóm nhà đầu tư ở trên thị trường. Cho nên, việc tỷ lệ đòn bẩy cao như thế nó cũng sẽ là một áp lực lên trên thị trường.
Thực tế chúng ta cũng thấy dòng tiền trên thị trường đã giảm mạnh và kéo dài nhiều phiên, trong khi đó, giá vàng trong nước cũng đã ổn định, thị trường bất động sản chưa thực sự phục hồi, vậy dòng tiền trong nước đang chảy vào kênh nào?
Bà Trần Thị Khánh Hiền: Nhiều số liệu cho thấy là dòng tiền trên TTCK đang dần suy yếu khi bước vào tháng 7/2024. Cụ thể là tổng tiền gửi của các nhà đầu tư tại các công ty chứng khoán (CTCK) tại thời điểm cuối quý II ước giảm 6.000 tỷ đồng so với cuối quý I/2024. Thực tế là thanh khoản tháng 7 của TTCK giảm gần 27% so với tháng 6 và giảm 8,6% so với cùng kỳ năm trước. Tôi cho rằng ngoài yếu tố là các nhà đầu tư phần nào hiện thực hóa lợi nhuận khi VN Index chạm ngưỡng 1.300 vào giữa tháng 6, thì dòng vốn cũng đang có sự dịch chuyển.
Cụ thể là chúng tôi ước tính, tính đến cuối quý II, tổng huy động dân cư của của các ngân hàng niêm yết tăng 6% so với đầu năm, trong khi con số này chỉ khoảng 2,1% vào cuối quý I năm nay. Điều này chứng tỏ kênh tiết kiệm đang thu hút một dòng tiền đáng kể trong bối cảnh lãi suất huy động có xu hướng nhích dần lên. Thực tế là từ tháng 4 năm nay, nhiều NHTM đã bắt đầu tăng lãi suất huy động, tính đến ngày 31/7, tổng cộng đã có 20 ngân hàng, trong đó có một vài ngân hàng quy mô lớn đã điều chỉnh lãi suất huy động với mức tăng từ 0,3% - 0,7%, thậm chí lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng ở một vài ngân hàng đã vượt mốc 6%/năm.
Thị trường bất động sản mặc dù chưa thật sự tích cực song đã manh nha có dấu hiệu phục hổi ở một số khu vực và phân khúc. Chẳng hạn như giao dịch chung cư ở Hà Nội trong 6 tháng đầu năm vẫn tăng mạnh 185% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, số lượng giao dịch phân khúc thấp tầng, đất nền tăng 60% so với quý trước. Ngoài ra, theo Tổng cục thống kê thì dòng vốn đầu tư nhân trong quý II vừa qua đã tăng 8%, đây là mức tăng cao nhất kể từ năm 2022 trở lại đây. Điều này chứng tỏ doanh nghiệp tư nhân đã dần lạc quan hơn với triển vọng kinh tế, cũng như tự tin mở rộng sản xuất kinh doanh.
Ông Phan Dũng Khánh: Chúng ta thấy là rõ ràng là thanh khoản trong những tháng gần đây là có xu hướng giảm xuống. Như vậy có nghĩa dòng tiền đang yếu đi. Một yếu tố nữa đó chính là mặc dù lãi suất đang ở mức thấp nhưng mà cái tỷ lệ tiền gửi tiết kiệm ở trong ngân hàng đang ở mức cao nên mới đây thì Thủ tướng cũng đã có yêu cầu đối với những cơ quan quản lý đó chính là làm sao mà để hướng dòng vốn, lượng tiền gửi tiết kiệm vào nền kinh tế.. Hay như chúng ta cũng thấy, trong năm 2024 này, giá vàng đã có thời điểm cao nhất trong lịch sử mọi thời đại, vừa ở trên thế giới vừa ở Việt Nam, thì từ trước đến nay vàng hay tiền gửi tiết kiệm được xem là những nhóm kênh đầu tư an toàn. Còn chứng khoán, bất động sản là được xem là những nhóm đầu tư mạo hiểm. Như vậy, chúng ta thấy dòng tiền đang có xu hướng chuyển vào các kênh đầu tư an toàn giống như tiền gửi tiết kiệm hay vàng.
Bên cạnh đó, theo số liệu của Hiệp hội Trái phiếu Việt Nam, tỷ lệ phát hành thành công của trái phiếu riêng lẻ ở trên thị trường tài chính đã tăng vọt trở lại, như vậy có thể thấy thị trường trái phiếu đã bắt đầu ấm trở lại và nhận được nhiều sự quan tâm hơn. Như vậy, kênh trái phiếu cũng được xem là một kênh đầu tư được quan tâm trong giai đoạn hiện nay.
Với những phân tích ở trên thì dòng tiền vào các kênh đầu tư trong thời gian tới sẽ diễn biến như thế nào theo nhận định của ông bà?
Bà Trần Thị Khánh Hiền: Để dự báo dòng tiền đầu tư chảy về đâu thì tôi cho rằng phải xác định các câu chuyện định hình thị trường trong thời gian tới. Trên bình diện thế giới, có 2 yếu tố lớn sẽ là lãi suất điều hành của FED và bầu cử tổng thống Mỹ. Nếu FED cắt giảm lãi suất quyết liệt hơn, phù hợp với kỳ vọng của thị trường, thì tôi cho rằng áp lực lên lãi suất và tỷ giá của các nước có chính sách tiền tệ ngược chiều như Việt Nam sẽ giảm bớt áp lực. Lúc đó chúng ta có thể kỳ vọng đà bán ròng của nhà đầu tư nước ngoài tại các thị trường mới nổi như Việt Nam sẽ đảo chiều.
Thứ hai, câu chuyện của các ứng viên tổng thống Mỹ cũng đang dẫn dắt dòng vốn nước ngoài. Nhiều nhà đầu tư phố Wall đang có làn sóng “Trump trade” (mua những ngành hay cổ phiếu đã từng có diễn biến tốt dưới thời ứng viên tổng thống Trump nắm quyền). Đó là cổ phiếu thuộc các ngành như bất động sản, tài chính hay năng lượng truyền thống.
Ở Việt Nam, mặc dù lãi suất tiết kiệm có xu hướng tăng song mặt bằng hiện nay vẫn thấp hơn so với giai đoạn Covid-19. Cho dù có những đợt điều chỉnh song tính từ đầu năm đến nay thì VN-index vẫn tăng gần 8%, vẫn là một kênh đầu tư hấp dẫn nếu so với tiền gửi tiết kiệm.
Các dự báo đều cho rằng giá vàng sẽ tiếp tục tăng lên các mức kỷ lục trong thời gian tới, tuy nhiên các nhà đầu tư cũng lưu ý là khác với giai đoạn những năm trước đây, vàng chưa hẳn là một kênh đầu tư không rủi ro. Trong 6 tháng đầu năm nay giá vàng thế giới cũng có sự thay đổi bất ngờ, cũng như chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới vẫn còn là một rủi ro cho các nhà đầu tư. Bất động sản là kênh đầu tư mà tôi cho rằng sẽ tích cực hơn từ cuối năm. Sau khi các quy định liên quan đến Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật đất đai, Luật Nhà ở, Luật Kinh doanh bất động sản có hiệu lực thi hành, tôi cho rằng là nguồn cung nhà ở sẽ tăng lên do nhiều dự án được tháo gỡ các thủ tục pháp lý. Với mặt bằng lãi suất ổn định phù hợp như hiện nay thì giao dịch BĐS sẽ sôi nổi hơn vào cuối năm.
Ông Phan Dũng Khánh: Như chúng ta cũng thấy, nếu xét về số liệu kinh tế của chúng ta trong 7 tháng đầu năm và trong tháng 7 là vẫn liên tục tăng trưởng, nghĩa là các chính sách của chúng ta đang đi đúng hướng. Tuy nhiên, thông thường những yếu tố như là chính sách hỗ trợ và nền kinh tế tăng trưởng…là những yếu tố mang tính chất trung và dài hạn nhiều hơn là trong ngắn hạn. Cho nên tôi dự báo rằng thị trường cổ phiếu nói riêng vào thị trường chứng khoán nói chung sẽ có xu hướng tích cực vào cuối năm nay, thậm chí là sang năm 2025 hơn trong ngắn hạn. Bên cạnh đó, mặc dù thanh khoản sụt giảm trong những tháng vừa qua. Tuy nhiên, đã có bắt đầu có dấu hiệu tạo thành một vùng tạm gọi là vùng đáy để tăng trưởng trở lại về mặt trung và dài hạn.
Chính vì vậy, giai đoạn hiện nay lại phù hợp cho những nhà đầu tư mà có tầm nhìn trung và dài hạn và đang có tỷ trọng tiền mặt lớn. Còn đối với những nhà đầu tư lướt sóng, những nhà đầu tư ngắn hạn thì vẫn sẽ gặp khó khăn trong cái giai đoạn này. Tuy nhiên tôi cũng muốn lưu ý rằng, mặc dù VN Index chưa phải có mức tăng bứt phá, nhưng có những nhóm cổ phiếu, hay có một cổ phiếu công nghệ đã có mức tăng lập kỷ lục lịch sử hơn 30 lần trong năm nay. Như vậy có nghĩa là nếu mà nhà đầu tư có thể chọn lựa đúng ngành nghề, đúng mã cổ phiếu thì vẫn mang lợi nhuận ngay cả khi thị trường khó khăn như hiện nay.
Thực tế, các cơ quan quản lý cũng đang nỗ lực để giúp thúc đẩy thị trường chứng khoán phát triển mạnh và bền vững với những giải pháp như tăng cường hợp tác quốc tế, hoàn thiện các tiêu chí nâng hạng, trong khi đó các doanh nghiệp cũng đang phục hồi tốt, theo ông bà những yếu tố này sẽ giúp cho thị trường phục chứng khoán hồi tích cực trở lại trong thời gian tới không?
Bà Trần Thị Khánh Hiền: Tôi cho rằng trong thời gian tới, TTCK Việt Nam sẽ được hỗ trợ bởi các yếu tố là vĩ mô cải thiện, lợi nhuận của doanh nghiệp phục hồi, cũng như các nỗ lưc của cơ quan quản lý. Tăng trưởng GDP của Việt Nam đạt 6,9% trong năm quý II vượt qua hầu hết các dự báo thị trường trước đó, thúc đẩy bởi xuất khẩu mạnh mẽ và sự phục hồi của ngành sản xuất. Chỉ số PMI của Việt Nam đạt 54,7 điểm trong tháng 7, đánh dấu tháng thứ 5 chỉ số này trên mức 50 điểm, thể hiện sự gia tăng của số lượng đơn hàng đặt mới…
Sự phục hồi của kinh tế cũng sẽ lan tỏa sang kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp niêm yết. Chúng tôi dự báo lợi nhuận của các doanh nghiệp sẽ tăng 20% từ mức nền thấp của năm 2023, điểm rơi lợi nhuận sẽ vào 2 quý cuối năm với mức tăng lần lượt là 20% và 30%.
Bên cạnh đó, các nỗ lực của cơ quan quản lý trong thời gian gần đây như đẩy mạnh hoạt động quảng bá TTCK Việt Nam, liên kết hợp tác với các thị trường trong khu vực, làm sạch dữ liệu của các nhà đầu tư…cũng sẽ góp phần đưa VN Index quay lại các đỉnh cao trong thời gian tới.
Ông Phan Dũng Khánh: Đối với những yếu tố như thúc đẩy nâng hạng hay việc hợp tác quốc tế thì chắc chắn là những yếu tố ảnh hưởng tích cực đến thị trường. Tuy nhiên, như tôi vừa mới chia sẻ, thông thường những yếu tố này phải cần có thời gian chứ không phải là ngày một, ngày hai, ngày mai là có thể tác động vào thị trường ngay lập tức. Nên những yếu tố này mang tính chất trung và dài hạn sẽ giúp cho thị trường tăng trưởng một cách ổn định và bền vững hơn. Còn đối với những nhà đầu tư lướt sóng ngắn hạn thì trong giai đoạn này sẽ gặp những cái khó khăn hơn. Bởi vậy, trong giai đoạn này có thể là giai đoạn nhà đầu tư nên tranh thủ cơ cấu lại danh mục để chờ đợi những cơ hội tiềm năng lớn trong giai đoạn tiếp theo.