Mưa lớn gây ngập lụt đem theo chất bẩn, độc hại, môi trường ô nhiễm gây các bệnh truyền nhiễm cho mắt, trong đó viêm kết mạc (mắt đỏ) có thể thành dịch.
Ngày 12/9, BSCKII. Phùng Thị Thúy Hằng, Phó trưởng khoa Mắt, Bệnh viện Bạch Mai, khuyến cáo như trên, giải thích môi trường ngập nước có độ ẩm cao, nhiệt độ 20-30 độ C khiến vi sinh vật gây bệnh cho mắt hoạt động mạnh mẽ. Nước bẩn là môi trường lan truyền bệnh dễ dàng nhất.
"Bệnh viêm kết mạc gia tăng ở cộng đồng thiếu nước sạch", bác sĩ Hằng nói. Nhóm dễ mắc các bệnh mắt là trẻ em dưới 15 tuổi và người trên 60 tuổi. Bệnh rất dễ lây, có thể thành dịch lớn. Do vậy phòng ngừa bệnh mắt luôn phải đi kèm vệ sinh mắt với vệ sinh môi trường.
Tác nhân gây bệnh
Nhiều loại vi khuẩn gây viêm kết mạc cấp như phế cầu, tụ cầu, liên cầu. Ngoài ra, virus cũng gây bệnh. Gặp nhiều nhất là Adenovirus, thường lây lan mạnh gây ra các vụ dịch lớn (viêm kết mạc họng hạch) do đặc tính lây qua đường hô hấp và khả năng tồn tại được lâu ở ngoài môi trường.
Người tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng sẽ nhanh chóng đỏ hai mắt, ngứa nhiều nên dụi tay lên mắt liên tục. Đây chính là nguyên nhân gây bội nhiễm.
Triệu chứng
Thời gian ủ bệnh tính từ khi tiếp xúc với nguồn lây là 2-3 ngày, sau đó xuất hiện các dấu hiệu ngứa mắt, cộm đỏ, chói, sợ ánh sáng, chảy nước mắt và có nhiều nhử ghèn ở mắt.
Ghèn mắt xuất hiện nhiều vào buổi sáng khi ngủ dậy làm cho hai mi dính vào nhau, rất khó mở mắt. Ghèn cũng khiến nhìn khó, vướng nhưng thị lực thường không giảm. Lúc đầu người bệnh chỉ bị viêm đỏ ở một bên mắt, sau vài ngày xuất hiện sang mắt còn lại.
Người bệnh sưng nề đỏ mi mắt, kết mạc nhãn cầu cương tụ, nhiều ghèn ở bờ mi và bề mặt kết mạc. Một số trường hợp có thể xuất huyết dưới kết mạc. Bệnh nặng gây tổn thương giác mạc như viêm giác mạc, khi đó thị lực giảm nhiều và kéo dài dai dẳng nhiều tháng. Ngoài ra người bệnh có thể bị sốt nhẹ, chảy nước mũi, sưng hạch trước tai hoặc hạch góc hàm, viêm họng, amidan sưng viêm.
Trẻ em viêm kết mạc thường nặng do miễn dịch yếu, các mô mềm quang mắt lỏng lẻo nên dễ bị phản ứng sưng phù trầm trọng. Cha mẹ đưa trẻ đi khám khi mắt sưng, đỏ, ra nhử ghèn nhiều. Với trẻ nhỏ, cần đặc biệt lưu ý vì bé không biết nói, quấy khóc khiến cho việc tra nhỏ thuốc và khám mắt khó khăn.
Điều trị viêm kết mạc ở trẻ em phức tạp và kéo dài hơn người lớn, đòi hỏi công sức của nhân viên y tế lẫn cha mẹ.
Phòng bệnh
Bệnh lây từ người này sang người khác qua nước mắt và ghèn có chứa nhiều tác nhân gây bệnh. Người bị viêm kết mạc hay lấy tay dụi mắt, sau đó cầm nắm vào các đồ vật sử dụng chung trong nhà, nơi làm việc, trường học... người khác khi sử dụng đồ vật đó sẽ bị lây. Bệnh cũng có thể lây qua môi trường bể bơi tập thể.
Ở người bình thường, nước mắt được dẫn lưu xuống mũi qua hệ thống lệ đạo. Khi viêm kết mạc, nước mắt chứa tác nhân gây bệnh được dẫn lưu xuống mũi họng. Khi người bệnh nói chuyện hay hắt hơi, dịch mũi họng bắn ra ngoài không khí sẽ lây bệnh cho người tiếp xúc.
Do đó, người bị viêm kết mạc cần nghỉ học, nghỉ làm, hạn chế đến những nơi đông người để tránh lây cho người khác. Nên ngừng đeo kính áp tròng vài ngày khi bị viêm kết mạc cấp. Không dụi tay lên mắt. Rửa tay trước và sau khi tra thuốc.
Sử dụng đồ vật riêng. Khi bắt buộc phải sử dụng các đồ vật chung phải rửa tay bằng xà phòng trước. Sau khi khỏi bệnh, cần rửa sạch kính đeo mắt bằng xà phòng để tránh tái nhiễm.
Không vứt bừa bãi bông gạc sau khi sử dụng thấm rửa mắt. Thường xuyên giặt khăn mặt bằng xà phòng và phơi nắng. Vệ sinh môi trường, nhà cửa sạch sẽ.
Lê Nga