TP HCMAnh Khánh, 28 tuổi, đi lại cứng đơ như robot, không thể xoay người, nghiêng hoặc ngửa cổ do viêm cột sống dính khớp và hoại tử chỏm xương đùi.
Anh Khánh đau nhức cột sống, khớp háng 15 năm nay, nhất là ở cột sống cổ - lưng và các khớp háng, gối, đi phải chống gậy.
Ngày 15/8, ThS.BS.CKI Lê Đình Khoa, Trưởng khoa Tái tạo khớp, Trung tâm Chấn thương Chỉnh hình, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết anh Khánh bị viêm cột sống dính khớp tiến triển dẫn tới viêm dính khớp háng và phát triển thành hoại tử chỏm xương đùi. Viêm cột sống dính khớp là bệnh viêm hệ thống mạn tính, đặc trưng bởi thương tổn ở khớp cùng chậu, cột sống, các khớp ở chi, có thể cả điểm bám gân. Hiện y học chưa tìm ra nguyên nhân gây bệnh.
Anh Khánh cần phải phẫu thuật thay khớp háng và điều trị cột sống hư hỏng nặng để tránh nguy cơ cao tàn phế. Bác sĩ Khoa đánh giá ca mổ gặp nhiều thách thức, trước hết là tìm ra cách gây tê cho người bệnh.
Sau hai lần gây tê cột sống và gây mê nội khí quản không thành công do các đốt sống dính với nhau, không thể uốn lưng hay ngửa cổ, ca phẫu thuật tạm ngừng. Các bác sĩ hội chẩn đa chuyên khoa gồm chấn thương chỉnh hình, gây mê hồi sức, nội hô hấp, tai mũi họng... Phương án cuối cùng là gây mê bằng cách nội soi phế quản qua đường mũi. Với kỹ thuật này, người bệnh được đặt nằm ngửa nhưng không cần ngửa cổ. Bác sĩ sử dụng ống nội soi mềm, có gắn nguồn sáng và camera ở đầu ống, đi đúng vào phế quản, gây mê.
Bệnh viêm dính khớp tăng nặng khiến hai khớp háng của anh Khánh dính chặt vào xương chậu. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Cột sống có khả năng uốn cong ra trước hoặc sau khi thay đổi tư thế, lúc đó khớp cùng chậu sẽ chuyển động theo để cân bằng lực. Tuy nhiên, các đốt sống của người bệnh dính cứng lại, cột sống không thể thay đổi tư thế, khớp cùng chậu không chuyển động, người bệnh có nguy cơ trật khớp háng sau mổ rất cao. Ê kíp lựa chọn kỹ thuật mổ không cắt cơ ABMS, vén cơ mông nhỡ, cơ căng mạc đùi và tiến hành thay khớp, bảo tồn nguyên vẹn các cơ xung quanh khớp. Nhờ đó, giảm nguy cơ trật khớp háng sau mổ.
Khớp háng bao gồm hai thành phần chính là ổ cối và chỏm xương đùi. Ổ cối có hình dạng như cái chén, nằm bên trong xương chậu và chịu trách nhiệm ôm lấy chỏm xương đùi. Hướng đặt ổ cối của khớp nhân tạo thay cho anh Khánh được ê kíp sử dụng phần mềm TraumaCad chuyên dụng trong thay khớp để tính toán và thay đổi khác với thông thường. Nhờ đó góp phần làm giảm nguy cơ cứng và trật khớp sau mổ.
Ca phẫu thuật diễn ra chưa đến một giờ. Sau mổ ba ngày, anh Khánh giảm đau đáng kể, chỉ còn căng cơ và đau nhẹ tại vết mổ. Lần đầu tiên sau gần 15 năm mắc bệnh, anh có thể tự đi lại mà không cần dụng cụ hỗ trợ, không lo té ngã. Tình trạng sức khỏe phục hồi tốt, anh được xuất viện vào hôm sau. Anh Khánh cần uống thuốc và tập vật lý trị liệu theo chỉ định của bác sĩ, giúp kiểm soát bệnh, cải thiện khả năng vận động.
Bác sĩ Khoa (phải) phẫu thuật thay khớp cho người bệnh. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh
Viêm cột sống dính khớp là bệnh tự miễn không thể điều trị khỏi hoàn toàn. Triệu chứng sớm nhất và đặc trưng của bệnh là đau vùng lưng, thắt lưng, có thể kèm theo cứng cột sống vào buổi sáng. Cơn đau thường kéo dài ít nhất ba tháng với cường độ tăng dần, không giảm khi nghỉ ngơi nhưng cải thiện khi người bệnh vận động nhẹ.
Bác sĩ Khoa khuyến cáo nếu không được phát hiện sớm, kiểm soát tốt, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng như dính khớp và đốt sống, nứt gãy xương, tổn thương mắt, tim... Do đó, khi phát hiện các dấu hiệu bất thường của hệ cơ xương khớp, người bệnh nên đi khám sớm để kịp thời điều trị, phòng tránh các biến chứng nặng nề.
Phi Hồng
* Tên người bệnh đã được thay đổi
Độc giả gửi câu hỏi về bệnh cơ xương khớp tại đây để bác sĩ giải đáp