Vì sao vaccine zona thần kinh chỉ tiêm cho người trên 50 tuổi hoặc từ 18 tuổi có nguy cơ cao? Tôi 32 tuổi, khỏe mạnh, có được tiêm không? (Hồng Hạnh, Hà Nội)
Trả lời:
Đối tượng chỉ định tiêm vaccine ngừa zona thần kinh phụ thuộc vào loại vaccine và cơ chế của bệnh.
Trong đó, bệnh zona thường gặp ở người đã khỏi bệnh thủy đậu. Virus gây bệnh này không được đào thải hết, có thể "ngủ đông" ở rễ hạch thần kinh tủy sống. Khi hệ thống miễn dịch suy giảm, tuổi cao hoặc căng thẳng tâm lý, virus tái hoạt động. Do đó, bệnh thường gặp ở cơ địa người cao tuổi và suy giảm miễn dịch.
Mặt khác, Tổ chức Y tế Thế giới khảo sát tại một số quốc gia, thống kê cứ ba người lớn có khoảng một người mắc zona thần kinh, 99,5% người từ 50 tuổi trở lên từng tiếp xúc virus thủy đậu. Vì vậy, người từ 50 tuổi trở lên có chỉ định chủng ngừa.
Về vaccine, loại bất hoạt ưu việt hơn khi sử dụng cho nhóm suy giảm miễn dịch, còn loại sống giảm độc lực không tiêm chủng cho đối tượng này. Loại phòng zona được VNVC đưa về, bào chế theo công nghệ bất hoạt tái tổ hợp, hiệu lực cao và thời gian bảo vệ kéo dài ở người cao tuổi, bệnh nền, suy giảm miễn dịch.
Ngoài ra, vaccine còn chỉ định cho người 18-50 tuổi trở lên có tình trạng suy giảm miễn dịch do điều trị bệnh lý, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch nên có nguy cơ cao mắc bệnh. Lịch tiêm hai mũi cách nhau 1 tháng với người suy giảm miễn dịch.
Trường hợp bạn hơn 30 tuổi, khỏe mạnh, chưa được chỉ định tiêm vaccine zona thần kinh. Bạn nên chủng ngừa thủy đậu để giúp phòng thủy đậu đồng thời hạn chế phát triển zona sau này.
Minh họa tiêm vaccine zona thần kinh. Ảnh: PhotoAC
Bệnh zona thần kinh và thủy đậu đều do virus Varicella Zoster (VZV) gây ra. Zona có biểu hiện ban đầu gồm đau mỏi theo dây thần kinh trong khoảng 2-3 ngày. Sau đó cơ thể xuất hiện những mụn nước trên nền da đỏ trong vòng 7-10 ngày và đóng vảy. Thời gian từ lúc ủ bệnh tới khi khỏi bệnh kéo dài 2-4 tuần.
Tổn thương do zona thần kinh thường biểu hiện thành chùm, phân theo dây thần kinh, không lan tỏa toàn thân như thủy đậu. Các tổn thương thường xuất hiện một bên của cơ thể như ở phần liên sườn trái hoặc phải, nửa đầu, tổn thương một bên tai...
Cơn đau do biến chứng zona được mô tả "rất kinh khủng", đau nhức tới từng tế bào. Bệnh có thể tái phát, đau cấp tính kéo dài nhiều năm.
BS.CKI Bạch Thị Chính
Giám đốc Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC
Độc giả đặt câu hỏi tư vấn vaccine tại đây để bác sĩ trả lời.