Không khẩn trương gỡ thẻ vàng sẽ bị nâng lên thẻ đỏ
Văn phòng Chính phủ vừa ban hành thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại Hội nghị chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Thông báo nêu rõ, đến nay, công tác triển khai thực hiện chống khai thác IUU đã có sự chuyển biến tích cực, đạt được những kết quả cụ thể. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều nhiệm vụ chưa hoàn thành, một số tồn tại, hạn chế chưa được giải quyết triệt để, đặc biệt là các khuyến nghị của EC.
Cụ thể, tình trạng ngắt kết nối thiết bị giám sát hành trình tàu cá (VMS) chưa được ngăn chặn hiệu quả, tiếp tục xảy ra với số lượng lớn. Tình trạng tàu cá hoạt động sai vùng diễn ra thường xuyên. Trong khi đó, chất lượng nhật ký khai thác chưa đảm bảo độ tin cậy, thiếu kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm theo quy định.
Hiện nay, các tàu cá cũng chưa hoàn thành việc đăng ký, cấp giấy phép khai thác thủy sản cho toàn bộ các tàu, chưa kiểm soát, xử lý dứt điểm tàu cá "3 không".
Đáng chú ý, sản lượng thủy sản khai thác trong nước được giám sát phục vụ cho công tác truy xuất nguồn gốc tỷ lệ còn rất thấp.
Một số tổ chức, cá nhân buông lỏng quản lý tiếp tục để tình trạng tàu cá ra vào cảng, xuất nhập bến không đảm bảo thủ tục, giấy tờ, trang thiết bị theo quy định đi khai thác thủy sản dẫn đến vi phạm khai thác IUU. Cùng với đó, để xảy ra vi phạm hợp thức hóa hồ sơ xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác trong nước, nhập khẩu cho các lô hàng xuất khẩu sang thị trường châu Âu.
Thông báo kết luận cũng chỉ rõ, nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế nêu trên không chỉ từ nhận thức của người dân mà còn do sự thiếu tinh thần, trách nhiệm của một bộ phận tổ chức, cá nhân chưa hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao. Trong đó, người đứng đầu các ngành, các cấp thiếu quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, chưa quan tâm đúng mức, thiếu kiểm tra, thanh tra, giám sát. Đặc biệt, có tình trạng dung túng, tiếp tay của lực lượng thực thi pháp luật cho hành vi khai thác IUU…
Nếu không khẩn trương khắc phục các tồn tại, hạn chế hiện nay, nghiêm túc triển khai các quy định chống khai thác IUU, việc gỡ cảnh báo “thẻ vàng" rất khó khả thi, thậm chí bị nâng cảnh báo lên "thẻ đỏ".
Kiên quyết xử phạt dứt điểm các trường hợp vi phạm
Để đạt mục tiêu gỡ cảnh báo "thẻ vàng" sau lần kiểm tra lần thứ 5 của Đoàn Thanh tra EC dự kiến vào tháng 10/2024, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu người đứng đầu các ban, bộ, ngành trung ương và địa phương chỉ đạo, hành động quyết liệt thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU; khẩn trương hoàn thành việc khắc phục các tồn tại, hạn chế nêu trên.
Các bộ ngành, địa phương phải bố trí nguồn lực ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá khai thác hải sản bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; đặc biệt tại các tỉnh Kiên Giang, Cà Mau, Bình Định…. Phải tăng cường lực lượng công an, biên phòng phối hợp với chính quyền cơ sở tại các địa bàn trọng điểm để vừa tuyên truyền vận động, vừa kịp thời phát hiện, ngăn chặn từ sớm, từ xa tàu cá, ngư dân có ý định đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.
Kiên quyết xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân vì lợi ích trước mắt quên lợi ích lâu dài, vì lợi ích cá nhân quên lợi ích tập thể, lợi ích quốc gia, ảnh hưởng đến nỗ lực gỡ cảnh báo ‘thẻ vàng’ của cả nước, Thủ tướng nhấn mạnh.
Người đứng đầu Chính phủ cũng giao các Bộ: Công an, Quốc phòng chủ động phối hợp chặt chẽ với các địa phương để điều tra, khởi tố, truy tố, xét xử nghiêm 100% các vụ việc liên quan đưa tàu cá, ngư dân đi khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài; ngắt, gửi, vận chuyển thiết bị VMS, môi giới, móc nối và các hành vi vi phạm nghiêm trọng theo quy định.
Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, Bí thư tỉnh ủy, thành ủy, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương ven biển chịu trách nhiệm trước Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chống khai thác IUU tại đơn vị mình và việc nếu để tiếp tục xảy ra các sai phạm, không hoàn thành các nhiệm vụ được giao trong thời gian tới.
Thủ tướng giao Bộ NN-PTNT rà soát, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật liên quan nhằm tạo cơ sở pháp lý đầy đủ, chặt chẽ, khả thi phục vụ công tác phòng, chống khai thác IUU. Ngoài ra, tổ chức các Đoàn công tác liên ngành kiểm tra, giám sát tình hình triển khai các quy định chống khai thác IUU…
Chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương xây dựng, chuẩn bị kỹ chương trình, kế hoạch, nội dung tổng thể làm việc với Đoàn Thanh tra của EC lần thứ 5; chuẩn bị kỹ các phương án đảm bảo tốt nhất, không để bị động, bất ngờ ảnh hưởng đến nỗ lực gỡ cảnh báo "thẻ vàng" của cả nước.
Giao Bộ Quốc phòng quyết định việc thành lập tổ công tác chuyên biệt để ngăn chặn, xử lý dứt điểm tình trạng tàu cá Việt Nam đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài. Tập trung chỉ đạo tăng cường tuần tra, kiểm tra, kiểm soát tại các vùng biển giáp ranh với các nước Malaysia, Thái Lan, Indonesia… ngăn chặn, xử lý kịp thời tàu cá có dấu hiệu vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài.
Thủ tướng đề nghị Bí thư tỉnh ủy, thành ủy, Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển trực tiếp chỉ đạo rà soát toàn bộ các vụ việc vi phạm khai thác IUU từ sau đợt thanh tra của EC lần thứ 4 đến nay. Trước hết, tập trung xử lý các vụ việc vi phạm khai thác IUU; tiếp tục điều tra, xác minh, kiên quyết xử phạt dứt điểm 100% các trường hợp vi phạm.
Với các tỉnh như Kiên Giang, Bình Định, Cà Mau tiếp tục để xảy ra tình trạng tàu cá của địa phương vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài từ đầu năm 2024 đến nay, Thủ tướng yêu cầu tổ chức kiểm điểm nghiêm túc, xác định rõ trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan, lực lượng chức năng có liên quan.
Nếu Việt Nam bị 'thẻ đỏ' IUU, xuất khẩu hải sản hết đường sang EUNếu bị phạt "thẻ đỏ" IUU, Việt Nam sẽ bị cấm xuất khẩu hải sản khai thác sang thị trường EU với tổng giá trị khoảng gần 500 triệu USD/năm, theo ước tính của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP).