Mất cân bằng nội tiết

Có hơn 50 loại hormone kiểm soát nhiều quá trình khác nhau của cơ thể. Chúng có tác dụng trao đổi chất, cân bằng nội môi, tăng trưởng và phát triển, chức năng tình dục, sinh sản, chu kỳ ngủ - thức, tâm trạng. Mất cân bằng nội tiết tố có thể tạm thời hoặc mạn tính.

Triệu chứng

• Nhịp tim chậm hoặc nhanh.
• Tăng hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân.
• Mệt mỏi.
• Táo bón.
• Tiêu chảy hoặc đi đại tiện thường xuyên hơn.
• Tê và ngứa ran ở tay.
• Nồng độ cholesterol trong máu cao hơn bình thường.
• Trầm cảm hoặc lo âu.
• Không thể chịu được nhiệt độ lạnh hoặc nhiệt độ ấm.
• Da và tóc khô, thô ráp.
• Da mỏng.
• Khát nước dữ dội và đi tiểu thường xuyên.

Phụ nữ mất cân bằng nội tiết tố thường có dấu hiệu kinh nguyệt không đều, bốc hỏa, rậm lông, mụn trứng cá, chu kỳ kinh nguyệt không đều, mất hứng thú với tình dục, khô âm đạo...

Mất cân bằng nội tiết tố ở nam giới gây giảm hoặc rụng lông trên cơ thể, rối loạn cương dương, bệnh vú to, vô sinh, mất hứng thú tình dục.

Nguyên nhân

Một số giai đoạn nhất định trong cuộc đời có thể gây ra những thay đổi và biến động về nội tiết tố như dậy thì, mang thai, mãn kinh.

Các nguyên nhân thường gặp khác cũng có thể gây rối loạn nội tiết gồm:

• Một số loại thuốc huyết áp, điều trị trầm cảm.
• Ung thư vỏ thượng thận, u thần kinh nội tiết, ung thư tuyến giáp thể tủy, u tuyến cận giáp.
• Tổn thương tuyến nội tiết do phẫu thuật, chấn thương đầu hoặc tuyến yên, suy tuyến yên...
• Tình trạng tự miễn dịch như bệnh Hashimoto, bệnh Graves, bệnh tiểu đường type 1, bệnh Addison, hội chứng đa tuyến.

Chẩn đoán

Bác sĩ sẽ kiểm tra tiền sử bệnh và các triệu chứng.

Người bệnh thường được yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hormone vì tuyến nội tiết giải phóng hormone trực tiếp vào máu.

Xét nghiệm nồng độ hormone như xét nghiệm dung nạp glucose hoặc xét nghiệm dung nạp insulin.

Điều trị

Phương pháp điều trị mất cân bằng nội tiết tố tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra tình trạng này.

Nếu mức hormone thấp hơn bình thường, người bệnh được điều trị bằng liệu pháp thay thế hormone. Tùy thuộc vào loại hormone nào bị thiếu hụt, bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc uống hoặc thuốc tiêm.

Nếu mức hormone của người bệnh cao hơn bình thường, phương pháp điều trị thường là dùng thuốc, phẫu thuật hoặc kết hợp các phương pháp với nhau.

Nếu mất cân bằng nội tiết do khối u lành tính, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để thu nhỏ khối u hoặc phẫu thuật để cắt bỏ khối u.

Bên cạnh điều trị y tế, bác sĩ có thể khuyến cáo người bệnh thay đổi lối sống để kiểm soát mất cân bằng nội tiết tố như giảm căng thẳng và tập thể dục thường xuyên.

Phòng ngừa

Một số cách tự nhiên góp phần duy trì cân bằng nội tiết tố gồm:

• Duy trì cân nặng khỏe mạnh.
• Ăn uống cân bằng, khoa học.
• Tập thể dục thường xuyên.
• Quản lý căng thẳng.
• Ngủ đủ giấc.
• Kiểm soát tốt tình trạng sức khỏe mạn tính (nếu có).
• Bỏ hút thuốc và uống rượu.

Anh Chi (Theo Cleveland Clinic)