Bác sĩ chuyên khoa 1 Lê Thị Thúy Hằng (Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM - Cơ sở 3) cho biết, tăng huyết áp là một trong những vấn đề sức khỏe tim mạch phổ biến, dân gian thường gọi là tăng xông hay cao máu. Theo Hội Tim mạch Quốc gia Việt Nam, tăng huyết áp được định nghĩa khi chỉ số huyết áp đo tại phòng khám là: Huyết áp tâm thu ≥ 140 mmHg và/hoặc huyết áp tâm trương ≥ 90 mmHg.
"Một số trường hợp, người bệnh có thể đo huyết áp cao tại phòng khám nhưng về nhà lại bình thường, gọi là 'tăng huyết áp áo choàng trắng', hoặc ngược lại, đo huyết áp ở nhà cao nhưng tại phòng khám lại bình thường, gọi là 'tăng huyết áp ẩn giấu'. Những trường hợp này cần được theo dõi chặt chẽ theo hướng dẫn của bác sĩ", bác sĩ Hằng chia sẻ.
Bệnh có xu hướng trẻ hóa
Bệnh thường xuất hiện ở người lớn tuổi, nhưng hiện nay, nhiều người trẻ cũng đang mắc phải. Người bệnh có thể gặp các triệu chứng như đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, hay nóng phừng mặt. Tuy nhiên, có không ít trường hợp người bệnh không có bất kỳ triệu chứng nào, dẫn đến việc chủ quan, không đi khám.
Thực tế cho thấy, người bệnh thường phát hiện mình bị tăng huyết áp qua 3 trường hợp: Khám sức khỏe tổng quát; khi có triệu chứng rõ ràng của tăng huyết áp như đau đầu, chóng mặt, nóng phừng mặt và đi khám; khi bị đột quỵ và phát hiện bệnh.
Trong trường hợp đầu tiên, người bệnh thường phát hiện sớm và nhờ đó, việc điều trị cũng dễ dàng hơn, huyết áp được kiểm soát tốt hơn. Tuy nhiên, đối với hai trường hợp sau, người bệnh có thể đã mắc tăng huyết áp từ lâu nhưng không phát hiện vì không có triệu chứng rõ ràng hoặc không kiểm tra sức khỏe định kỳ. Trong trường hợp thứ ba, khi huyết áp tăng cao gây đột quỵ, triệu chứng có thể nặng nề hơn như yếu liệt tay chân, liệt mặt trung ương, và các rối loạn thần kinh khác. Đột quỵ nặng có thể dẫn đến tử vong.
Tăng huyết áp là một trong những vấn đề sức khỏe tim mạch phổ biến
Ảnh: Pexels
Gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm
Theo bác sĩ Hằng, khoảng 95% các trường hợp tăng huyết áp là nguyên phát, thường xuất hiện ở người từ 25-55 tuổi và có tiền sử gia đình mắc bệnh. Còn 5% là do các nguyên nhân thứ phát như bệnh lý thận, bệnh nội tiết, hội chứng ngưng thở khi ngủ, tác dụng phụ của một số loại thuốc hoặc do rượu...
Tăng huyết áp gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm đối với các cơ quan như não, mạch máu, tim, thận, bao gồm: Đột quỵ, nhồi máu não, xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, suy tim, và bệnh thận mạn... Nghiên cứu cho thấy, trong vòng 8-10 năm sau khi mắc bệnh, nếu không được điều trị, 50% người bệnh sẽ gặp tổn thương cơ quan và có nguy cơ tử vong do các biến cố tim mạch.
Điều trị tăng huyết áp như thế nào?
Bác sĩ Hằng cho biết, điều trị tăng huyết áp bao gồm sử dụng thuốc, các phương pháp không dùng thuốc và thay đổi lối sống. Người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ, không tự ý ngưng thuốc hay thay đổi liều dùng để tránh nguy cơ tăng/hạ huyết áp đột ngột.
Điều chỉnh lối sống là vô cùng quan trọng đối với người bệnh tăng huyết áp, với các mục tiêu như:
- Giảm cân nếu thừa cân, béo phì. Mục tiêu duy trì cân nặng lý tưởng với chỉ số BMI từ 18,5 - 22,9 kg/m².
- Tập thể dục thường xuyên với các môn như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội, khiêu vũ, thể dục nhịp điệu... Nên tập 3-5 lần/tuần, mỗi lần 45 phút - 1 tiếng, tùy theo sức khỏe và cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu luyện tập.
- Chế độ ăn uống nên tăng cường rau xanh, trái cây, giảm thức ăn béo ngọt, hạn chế muối dưới 5 g/ngày, ngưng thuốc lá và giảm bia rượu.
- Quản lý stress, giữ tinh thần thoải mái, tránh lo lắng.
"Tăng huyết áp làm tăng nguy cơ tử vong, vì vậy, cần tầm soát các yếu tố nguy cơ và kiểm tra sức khỏe định kỳ. Việc tuân thủ phác đồ điều trị và theo dõi huyết áp đều đặn giúp ổn định huyết áp và tránh những biến chứng nguy hiểm không mong muốn", bác sĩ Hằng khuyến cáo.