Áo choàng trắng (white coat syndrome) là tình trạng tăng huyết áp tạm thời khi người bệnh ở trong môi trường y tế, đặc biệt khi gặp bác sĩ.
Đây là một phản ứng tâm lý lo lắng mà nhiều người gặp phải nhưng nó có thể báo hiệu nguy cơ tiềm ẩn của tăng huyết áp thực sự.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi điều dưỡng Nguyễn Thị Tươi, Viện Điều trị cán bộ cao cấp Quân đội, Bệnh viện 108.
Nguyên nhân
Hội chứng áo choàng trắng xuất phát từ sự lo lắng hoặc căng thẳng khi người bệnh đến bệnh viện, phòng khám. Đối với nhiều người, việc gặp bác sĩ hoặc thực hiện các thủ tục y tế có thể gây áp lực tâm lý và làm tăng huyết áp tạm thời. Nguyên nhân chủ yếu của hội chứng này bao gồm:
- Lo lắng về sức khỏe: Một số người lo ngại về tình trạng sức khỏe của mình hoặc kết quả của buổi khám, từ đó tạo nên căng thẳng.
- Áp lực từ môi trường y tế: Các phòng khám hoặc bệnh viện thường có không khí căng thẳng, từ mùi thuốc sát trùng, tiếng máy móc, đến sự nghiêm trọng của các thủ tục y tế.
- Nhân viên y tế: Hình ảnh nhân viên y tế mặc áo choàng trắng có thể tạo ra cảm giác lo sợ, dẫn đến tăng huyết áp.
Triệu chứng
Biểu hiện chính của hội chứng áo choàng trắng là tăng huyết áp tạm thời khi đo huyết áp tại phòng khám, nhưng khi đo lại tại nhà hoặc ở môi trường khác, huyết áp trở lại bình thường. Một số triệu chứng khác đi kèm có thể bao gồm:
- Cảm giác lo lắng hoặc căng thẳng ngay trước khi đo huyết áp.
- Nhịp tim tăng nhanh.
- Cảm giác hồi hộp, thở dốc hoặc mồ hôi tay.
- Huyết áp thường tăng cao hơn mức bình thường khi ở trong môi trường y tế.
Tác động tiềm ẩn
Dù hội chứng áo choàng trắng chỉ xảy ra tạm thời trong môi trường y tế nhưng nó có thể là dấu hiệu cảnh báo nguy cơ phát triển tăng huyết áp thật sự trong tương lai. Một số nghiên cứu cho thấy rằng những người bị hội chứng áo choàng trắng có nguy cơ cao hơn trong việc phát triển bệnh lý huyết áp cao và các biến chứng tim mạch như đột quỵ hoặc nhồi máu cơ tim.
Cách kiểm soát
Kiểm soát hội chứng áo choàng trắng tập trung vào việc giảm lo âu, cải thiện môi trường xung quanh và theo dõi huyết áp đúng cách.
-Tự đo huyết áp tại nhà: Sử dụng máy đo huyết áp tự động để theo dõi huyết áp thường xuyên tại nhà. Điều này giúp bạn có dữ liệu khách quan hơn và giảm áp lực khi chỉ đo huyết áp tại bệnh viện.
-Thư giãn trước khi đo huyết áp: Trước khi kiểm tra, hãy hít thở sâu, ngồi yên lặng và thư giãn trong khoảng 5 phút. Điều này giúp giảm căng thẳng và đo được chỉ số huyết áp chính xác hơn.
-Trò chuyện với bác sĩ: Nói chuyện với bác sĩ về nỗi lo của bạn, bác sĩ có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về quy trình khám bệnh, từ đó làm giảm cảm giác lo lắng. Nếu cần, bác sĩ cũng có thể đề xuất các liệu pháp giảm căng thẳng như thiền hoặc yoga.
-Thực hành kỹ thuật giảm stress: Những phương pháp như thiền, yoga hoặc hít thở sâu có thể giúp quản lý lo âu và giảm căng thẳng trong các tình huống y tế.
-Sử dụng thuốc (nếu cần thiết): Trong một số trường hợp, nếu hội chứng áo choàng trắng gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bác sĩ có thể kê thuốc giảm lo âu hoặc thuốc hạ huyết áp tạm thời.
Hội chứng áo choàng trắng không phải là một bệnh lý nghiêm trọng nhưng có thể là dấu hiệu cảnh báo của huyết áp cao. Kiểm soát tình trạng này thông qua việc tự theo dõi huyết áp, giảm căng thẳng và duy trì lối sống lành mạnh là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe tim mạch.
Lê Nga